• 
• 

Medezeggenschap en diversiteit en inclusie

Wat is diversiteit en inclusie?

Diversiteit gaat over de verschillen tussen mensen (in onder andere geslacht, leeftijd, geaardheid, etnisch-culturele achtergrond, arbeidsvermogen). Bij inclusie gaat het over omgaan met en het optimaal benutten van deze verschillen, over gedrag en cultuur. Denk bijvoorbeeld aan gedragsregels ter voorkoming van ongewenst en grensoverschrijdend gedrag, antidiscriminatiebeleid, criteria voor inclusief leiderschap of specifieke voorzieningen voor diversiteitsgroepen. Denk bij cultuur bijvoorbeeld aan feestdagenbeleid. Een inclusieve organisatie geeft werknemers de keuze om bijvoorbeeld door te werken met Pasen en met Keti Koti of het Suikerfeest vrij te zijn. 

Waarom zijn diversiteit en inclusie belangrijk?

Organisaties met een divers personeelsbestand, waar medewerkers zich veilig, gezien en gehoord voelen, presteren beter dan organisaties waar dit niet het geval is. Ze zijn vaak vernieuwender, aantrekkelijker voor klanten en hebben meer tevreden en loyale werknemers. Naast deze strategische redenen, past diversiteit en inclusie binnen maatschappelijk verantwoord ondernemen. Lees hier meer over diversiteit en inclusie.

Wat kun je als or/pvt doen om diversiteit en inclusie in je organisatie te bevorderen?

Het is belangrijk dat de bestuurder betrokken is. Dit is onmisbaar voor een succesvol beleid voor diversiteit en inclusie. Hij moet duidelijk uitdragen dat diversiteit en inclusie belangrijk zijn. De bestuurder formuleert de visie op diversiteitsbeleid en zorgt voor de verankering in de algemene bedrijfsvisie. Daarnaast creërt de bestuurder de randvoorwaarden om de organisatie diverser en inclusiever te maken. 

Verder biedt de WOR verschillende mogelijkheden om met de bestuurder in gesprek te gaan over D&I.

Rechten or

• Stimulerende taak (artikel 28 WOR)
  De or heeft de wettelijke taak om de gelijke behandeling van mannen en vrouwen en de inschakeling van mensen uit diversiteitsgroepen in de onderneming te bevorderen.
  
  
• Het initiatiefrecht (artikel 23 WOR)
  De or heeft het recht om voorstellen aan de bestuurder te doen, bijvoorbeeld op gebied van D&I. Dit voorstel moet minimaal een keer besproken worden tijdens de overlegvergadering en de bestuurder moet beredeneren waarom het voorstel wel/niet (gedeeltelijk) wordt overgenomen
  
  
• Het instemmingsrecht (artikel 27 WOR)
  De or heeft instemmingsrecht op het aanstellings-, ontslag- en bevorderingsbeleid. Getoetst kan worden of dit beleid past binnen het D&I-beleid.
  
  
• Het informatierecht (sociale informatie) (artikel 31 WOR)
  De or kan informatie opvragen op gebied van D&I en het sociaal beleid.
  
  
• Het adviesrecht (artikel 25 WOR)
  De or heeft adviesrecht bij het groepsgewijs werven of inlenen van arbeidskrachten en kan hiermee het inhuren van mensen uit diversiteitsgroepen stimuleren.
  
  
• Het algemeen overlegrecht (artikel 23 WOR)
  De or kan D&I agenderen en hierover met de bestuurder in gesprek gaan.
  
  
• Het overleg algemene gang van zaken (artikel 24 WOR)
  De or kan D&I agenderen als onderdeel van strategisch personeelsbeleid.

Rechten pvt

• Informatierecht
  De personeelsvertegenwoordiging krijgt de sociale informatie minimaal één keer per jaar in het kader van de bespreking van de algemene gang van zaken.
  
  
• Overlegrecht
  Dit staat niet met zoveel woorden in de wet genoemd, maar kan worden afgeleid uit enkele artikelen in de WOR die je met elkaar in samenhang moet lezen. Op basis daarvan heeft óók de pvt het recht om met de bestuurder alle sociale, financiële, organisatorische en economische zaken te bespreken die de onderneming betreffen. En ten slotte moeten de bestuurder en de pvt ten minste twee keer per jaar met elkaar overleggen, waarbij zij ten minste één keer de algemene gang van zaken bespreken.
  
  Van toepassing zijnde wetsartikelen:
  Artikel 35c lid 3 verwijst naar artikel 35b lid 4 en 5 WOR. En deze verwijzen weer naar artikel 35b lid 1 WOR.
  
  Uit het systeem van de wet en artikel 35b volgt dat deze in samenhang kan worden gelezen met artikel 23 WOR:
  Artikel 35b lid 3 in samenhang met artikel 23 lid 4 WOR
  Artikel 35b lid 2 in samenhang met artikel 23 lid 2 WOR
  Artikel 35b lid 1 in samenhang met artikel 23 lid 1 WOR
  
  
• Initiatiefrecht
  In de wet staat geen algemeen initiatiefrecht voor de pvt. Uiteraard is het wel mogelijk om in overleg met de bestuurder de rechten van de pvt uit te breiden via een ondernemingsovereenkomst. Zie hiervoor ook bijlage B van de Leidraad personeelsvertegenwoordiging.

Hoe divers is jouw pvt/or?

Het is belangrijk dat de or/pvt een goede afspiegeling van de organisatie is. In lang niet alle organisaties is dat het geval. Een medezeggenschapsorgaan kan zich actief inzetten voor een meer diverse samenstelling van de eigen or/pvt. Ga met collega’s uit diversiteitsgroepen in gesprek en moedig ze aan om zich kandidaat te stellen. Zit je zelf al heel lang in de or/pvt, overweeg dan eens plaats te maken voor een nieuwkomer uit deze groepen. Ook al hebben deze nieuwkomers misschien geen ervaring in medezeggenschap, nodig ze uit om voorzitter of vice-voorzitter te worden. Een ervaren or-lid kan ze indien nodig coachen. Diversiteit in jouw or/pvt zorgt voor betere medezeggenschap omdat vraagstukken vanuit meerdere perspectieven kunnen worden bekeken. Bovendien is jouw or/pvt daarmee het goede voorbeeld voor de organisatie.

Tip: zoek samenwerking met medewerkersnetwerken

In veel organisaties zijn medewerkersnetwerken actief. Een medewerkersnetwerk staat meestal voor een specifieke groep werknemers. Denk bijvoorbeeld aan een jongerennetwerk, een netwerk voor medewerkers met een arbeidsbeperking, een netwerk gericht op sekse of seksuele oriëntatie, etcetera.

Medewerkersnetwerken kunnen or’s en pvt’s voorzien van belangrijke informatie op gebied van diversiteit en inclusie. Or’s en pvt’s kunnen vanuit hun wettelijke rol D&I op de agenda van de bestuurder krijgen. Medewerkersnetwerken hebben die formele rol niet. Door samen te werken kunnen or/pvt en medewerkersnetwerken elkaar versterken. Kijk voor meer ideeën in de Inspiratiegids Diversiteit in Bedrijf.