Dossier Werken bij (extreme) kou
Veel werkenden in Nederland hebben te maken met (extreem) koude omstandigheden op de werkvloer. Denk bijvoorbeeld aan land- en tuinbouwmedewerkers, bouwvakkers, medewerkers in de (wind)energiesector. Maar ook werkenden in koel- of vriesruimtes en zelfs bij kantoorwerk.
Wat zegt de wet?
In het Arbobesluit staat dat de temperatuur op de werkplek geen schade aan de gezondheid van werknemers mag veroorzaken. Hetzelfde geldt voor de temperatuur van het product dat wordt bewerkt. De wet geeft niet specifiek aan wanneer het te koud is om te werken, dat hangt namelijk af van verschillende factoren. Alleen kijken naar de temperatuur zegt weinig over de risico’s waar werknemers aan worden blootgesteld. Het is zaak om ook rekening te houden met bijvoorbeeld de windkracht, luchtvochtigheid, duur van de blootstelling, de zwaarte van het werk en welke (beschermende) kleding werknemers aan hebben. Op de website van het KNMI staat een toolkit wat te doen bij weercodes geel, oranje en rood. Kijk ook eens naar de cao; hier kunnen afspraken in gemaakt zijn omtrent weersomstandigheden. De Werkklimaat app van de FNV kan werknemers en werkgevers helpen om te bepalen of het te koud of te warm is om te werken. Ook vind je bij de FNV de Checklist Koel- en Vrieshuizen.Wil je weten wat er in de Arbowet staat en hoe je deze toepast?
Wat te doen bij (extreem) koude omstandigheden?
Denk aan de volgende maatregelen om bedrijfsongevallen en productiviteitsverlies door kou op de werkvloer te voorkomen:Buiten werken
- Voorbereiding - Houd rekening met weersverwachting en maak een kou-plan. Plan de werkzaamheden zo in dat koude omstandigheden waar mogelijk vermeden worden. Vermijd bij slechte weersomstandigheden zoveel mogelijk werken in de buitenlucht, of zorg dat de werkplek afgeschermd kan worden van kou, wind en/ of regen;
- Neem pauzes – Regelmatige pauzes in verwarmde ruimtes, zodat werknemers kunnen opwarmen. Korte pauzes (2-5 min/uur) kunnen gezondheidsrisico’s verminderen, las de pauzes in op warme plekken of zorg dat warme dranken te verkrijgen zijn;
- Pas kleding aan - Zorg voor uniformen of beschermende bedrijfskleding met meerdere lagen. De onderste laag moet vocht afvoeren, de tussenlaag moet isolatie bieden en de buitenste laag moet wind- en waterdicht zijn. Denk bijvoorbeeld ook aan thermisch ondergoed, handschoenen, mutsen en sjaals;
- De juiste gereedschappen – Zorg ervoor dat gereedschap is gemaakt van isolerend materiaal en laat het gereedschap niet liggen op een koude plek. Zorg er ook voor dat heatpacks beschikbaar zijn;
- Goede schoenen: Warme, waterdichte schoenen met isolatie helpen om voeten droog en warm te houden;
- Ademmaskers: Bij zeer lage temperaturen kan het dragen van een ademmasker helpen om ademhalingswegen te beschermen tegen de kou.
Binnen werken
- Voorbereiding - Houd rekening met de kou en richt indien mogelijk de werkroosters zo in, dat de tijd in de koude ruimtes zo kort mogelijk kan zijn. Probeer werkzaamheden zoveel mogelijk in een verwarmde ruimte te doen of af te wisselen met werk in een warme ruimte.
- Verwarming – Zorg voor voldoende verwarming in de werkruimte. Controleer regelmatig of de verwarming goed werkt. Optimaliseer daarnaast ook de isolatie in de werkruimte. Dit kan door het aanbrengen van tochtstrips, het dichtmaken van kieren en het verbeteren van de isolatie van ramen en deuren;
- Neem pauzes - Korte pauzes (2-5 min/uur) kunnen gezondheidsrisico’s verminderen, las de pauzes in op warme plekken, of zorg dat warme dranken te verkrijgen zijn;
- Pas kleding aan - Zorg voor uniformen of beschermende bedrijfskleding met meerdere lagen. Denk bijvoorbeeld aan thermisch ondergoed of een extra (fleece)vest of jas.
- Regelmatige beweging: Zorg voor afwisseling in werkzaamheden om voldoende beweging te waarborgen en de bloedsomloop op peil te houden.
Voorbeelden van goed arbobeleid in de praktijk
Wat kunnen bedrijven doen om goed voorbereid te zijn op koude omstandigheden? En hoe zorgen zij dat hun medewerkers dan onder goede arbeidsomstandigheden kunnen doorwerken? Hoe komt hun beleid op dit punt tot stand en wat is de praktische uitwerking? Door heel Nederland zijn er hiervan inspirerende voorbeelden te vinden. Het SER Arboplatform verzamelt deze voorbeelden en publiceert die op deze pagina zodat bedrijven van elkaars ervaringen kunnen leren.
- Iver | Kou opgenomen in RI&E
- Volker Wessels | Kou onderdeel van veiligheidsprogramma WAVE (Wees Alert! Veiligheid Eerst)
- Heijmans | Kou opgenomen in RI&E en periodieke tool box
Wil je een voorbeeld aanmelden? Dat kan via het formulier hieronder. Nadat de SER het heeft ontvangen, nemen we contact op om meer te weten te komen over de case en hoe we deze het beste kunnen beschrijven.
Aanmelden voorbeeld werken in kou
Wat kunnen werkenden doen als er nog geen maatregelen zijn genomen?
- Bespreek de situatie met je werkgever en vraag om passende maatregelen.
- Bespreek het met de ondernemingsraad of met de preventiemedewerker. Zij kunnen de situatie met de werkgever bespreken.
- Neem contact op met de arbodienst van jouw bedrijf. Daar kun je de situatie uitleggen en de arbodienst kan dan de situatie ter plaatse beoordelen. Wanneer je gezondheidsklachten ervaart kan je ook terecht bij de bedrijfsarts voor preventief advies (zonder dat er sprake is van een ziekmelding). Dit kan tijdens het arbospreekuur. Binnen het bedrijf dient duidelijk te zijn hoe werknemers gebruik kunnen maken van het arbospreekuur.
- Als je de situatie hebt aangekaart maar er geen maatregelen worden genomen kan je in het uiterste geval contact opnemen met de Nederlandse Arbeidsinspectie. Zij beoordelen of de werkplek te koud is. Ook kan de hulp worden ingeschakeld van een vakbond. Mogelijk kunnen die ook ondersteuning geven bij deze situatie.
