Waarom het stimuleren van inclusief leiderschap zo belangrijk is

Dit artikel is gebaseerd op de gedeelde inzichten tijdens de DiB Academy over inclusief leiderschap van 16 november 2023.

Inclusieve leiders creëren sterke verbindingen binnen teams door heldere, gezamenlijke doelen te stellen en te investeren in persoonlijke relaties. Ze erkennen de waarde van nieuwe inzichten en bevorderen een cultuur van openheid en acceptatie. Hierbij zijn ze niet terughoudend in het voeren van gesprekken over diversiteit en inclusie.

Deze leiders zorgen ervoor dat onderlinge verschillen tussen werknemers geen ongemak veroorzaken en moedigen hen aan hun unieke ideeën te delen. Dit doen zij onder meer door actief verschillende perspectieven aan te moedigen tijdens teamdiscussies en gerichte vragen te stellen aan teamleden van verschillende achtergronden. Hierdoor creëren inclusieve leiders een werkomgeving waarin medewerkers zich gehoord en gewaardeerd voelen en stimuleren zij het gevoel van 'erbij horen'. Inclusief leiderschap kan dus één van de belangrijkste factoren voor positieve werkuitkomsten zijn, zowel in de kwaliteit van het werk als de mate van betrokkenheid, tevredenheid en inclusie onder teamleden.

Meer weten over de kenmerken van inclusief leiderschap? Bekijk dan de onderstaande video. Karen van den Oudenhoven-van der Zee (directeur Sociaal en Cultureel Planbureau) licht dit nader toe tijdens de presentatie die zij op 16 november 2023 hield voor de DiB Academy.

Aanpak

Maar wat is ervoor nodig om een inclusieve leider te kunnen zijn binnen een organisatie? Hieronder vind je enkele tips, aanbevelingen en verdere informatie.

Maak het mogelijk om inclusief leiderschap te tonen

• Zorg dat processen en procedures binnen de organisatie inclusief zijn ingericht. Denk hierbij aan werving, selectie en promotiekansen. Het succes van inclusief leiderschap hangt hier sterk van af. Inclusieve leiders kunnen in een lastige positie terecht komen als zij zich inzetten voor positieve verandering, maar de organisatie hen daarin belemmert. Het systeem moet dus worden aangepast om inclusief leiderschap te kunnen tonen.
• Ga aan de slag met het omdenken in de manier waarop we naar goed leiderschap kijken. Vaak associëren we leiderschap met assertiviteit, directheid en doelgerichtheid, waardoor het moeilijk wordt om inclusief leiderschap te herkennen en te ontwikkelen in de organisatie. Het is van belang om ruimte te creëren voor andere vormen van leiderschap en meer nadruk te leggen op kenmerken van inclusieve leiders, ook in de selectie en beoordeling van leidinggevenden.
• Rust leidinggevenden op elk niveau toe om inclusief leiderschap te tonen, van de top van de organisatie tot aan de werkvloer. Wanneer het gesprek over diversiteit en inclusie wordt gevoerd, spreek dan ook over hoe je leidinggevenden op alle niveaus kan ondersteunen bij het actief bevorderen van open gesprekken over diversiteit en inclusie.

Handige bronnen:

• Charterdocument Divers werven en selecteren
• Handreiking voor het mkb: Inclusieve werving en selectie
• E-learning objectief werven en selecteren
• Handreiking Iedereen aan boord: voor het creëren van draagvlak voor diversiteits- en inclusiebeleid

Creëer ruimte voor wederzijds leren

• Stimuleer leidinggevenden actief in het zich eigen maken van inclusief leiderschap, bijvoorbeeld door het aanbieden van een training. Zorg ervoor dat ook achteraf structureel aandacht voor het thema is en dat het ingebouwd wordt in de werkpraktijk. Een mogelijkheid hiervoor is het faciliteren van intervisie binnen groepen leidinggevenden, waar ervaringen kunnen worden uitgewisseld.
• Richt de werkomgeving in op de kracht van wederzijds leren en zie diversiteit als een bron voor leren en vernieuwing. Hierbij gaat het om het delen van ideeën, waarbij de focus niet alleen ligt op het uitwisselen van informatie maar ook op het begrijpen en waarderen van elkaars perspectieven. Leiders spelen hier een belangrijke rol, aangezien ze het leren kunnen aanmoedigen en actief kunnen stimuleren binnen het team.

Vraag naar ervaringen van medewerkers

• Bij het beoordelen van inclusief leiderschap spelen de ervaringen van medewerkers een cruciale rol. Het is namelijk mogelijk dat er een verschil is tussen de intenties van leidinggevenden en hoe dit daadwerkelijk wordt ervaren door medewerkers. Monitor daarom het inclusieve klimaat binnen het team en neem dit mee als beoordelingscriterium. Een geschikt instrument hiervoor is de jaarlijkse personeelsmonitor.

Handige bronnen:

• Charterdocument Meten is Weten: zicht op effecten van diversiteit- en inclusiebeleid
• Handreiking Exitgesprekken: een schat aan informatie

Behoud balans in inclusie

• Elke werknemer draagt waarde bij aan de organisatie en het is essentieel om die waardering te behouden. Anders bestaat het risico dat inclusie slechts in één richting werkt, waarbij de ene groep wordt omarmd en de andere zich niet meer thuis voelt in de organisatie. Het is dus van belang om oog te houden voor zowel de zittende als de nieuwe groep medewerkers, en leidinggevenden dienen zich hiervan bewust te zijn.

Inclusief leiderschap is leiderschap dat voor iedereen van belang is. Het is een doorlopend proces dat vraagt om bewustwording, het creëren van een ondersteunende organisatiecultuur en wederzijds leren. Waar staat jouw organisatie als het gaat om inclusief leiderschap? Onderzoek het en bouw verder aan een organisatie waarin medewerkers zich gehoord en gewaardeerd voelen.