Veel mogelijkheden om arbeidsmarktkrapte in maatschappelijke sectoren te verminderen
Een actief, langjarig arbeidsmarktbeleid van overheid en sociale partners is nodig om de krapte op de arbeidsmarkt in maatschappelijke sectoren als zorg, onderwijs, veiligheid, rechtspraak en kinderopvang te verminderen. Hoewel realisme past over teveel ‘maakbaarheid’, ziet de SER goede mogelijkheden voor de korte termijn om de krapte te verminderen.
In een motie heeft de Tweede Kamer het kabinet gevraagd om voor de zomer een aanpak van arbeidsmarktknelpunten te formuleren. Daarom komt de SER met een tussentijds briefadvies aan het kabinet dat zich richt op de korte termijn.
Voor de korte termijn ziet de SER vijf kansrijke opties:
Stimuleer het potentieel van mensen die (meer uren) willen werken
Nog altijd is een flinke groep mensen die niet direct werk zoekt direct beschikbaar voor werk. Mogelijk lukt het die groep met gericht beleid beter te activeren. Ervaringen met pilots laten zien dat goed werkgeverschap en betere roosters werkenden in staat stellen meer uren te werken.
Koester werkenden met goed werkgeverschap en goed management
Bij goed werkgeverschap hoort aandacht voor wat nodig én mogelijk is om het werk hanteerbaar, aantrekkelijk en perspectiefrijk te maken. Dat kan door o.a. goede loopbaanmogelijkheden te bieden, een inclusieve bedrijfscultuur, ruimte voor opleiding, zeggenschap over het eigen werk en de werk-privébalans én een goed salaris. En een vast contract als er sprake is van structureel werk.
Maak werk van vernieuwing en slimmer werken
Om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de publieke dienstverlening te behouden is het volgens de SER noodzakelijk dat de productiviteit stijgt. De SER denkt dat dit kan, zónder dat dit leidt tot harder werken of een lagere kwaliteit. Dat vergt volgens de SER wel gericht sturen op productiviteitsverhoging.
Zorg voor minder administratieve belasting
De aanzienlijke administratieve belasting kost medewerkers niet alleen veel tijd, maar veroorzaakt ook afnemende motivatie en vertrek uit maatschappelijke sectoren. Minder regelzucht, meer regelmogelijkheden en een cultuur van vertrouwen in professionals vormen daarom een cruciale voorwaarde om het werk behapbaar te houden.
Langjarig perspectief in beleid en uitvoering
Bestendig beleid, met oog voor arbeidsmarktconsequenties, helpt maatschappelijke sectoren om verder vooruit te kijken – ook in hun personeelsbeleid. Zo kunnen werkgevers en werknemers samen bouwen aan vertrouwen, ontwikkeling en vernieuwing, en daarmee aan een toekomstbestendige uitvoering van taken.
De SER verwacht in het najaar van 2022 met een volledig advies te komen en zal deze vijf hoofdaanbevelingen daarin verder uitwerken, ook met het oog op de lange termijn.
