De eerste vrouw van de SER: Hilda Verwey-Jonker
20 Mei is de geboortedag van de Nederlandse sociologe en politica Hilda Verwey-Jonker. Ze werd in 1957 als eerste vrouw benoemd tot kroonlid van de SER. Juul Muller, senior communicatieadviseur bij de SER, schrijft deze column als eerbetoon aan Verwey-Jonker.
Column van:
Ze was klein van stuk en toch een van de grootste vrouwen die Nederland kent: Hilda Verwey-Jonker (1908 – 2004). 65 jaar geleden, in 1957, werd ze als eerste vrouw benoemd tot kroonlid van de SER, een functie die ze 15 jaar met veel passie vervulde. Verwey-Jonker was niet bang om tegendraadse meningen te hebben. Ze stond voor haar zaak en volgde haar hart.
In allerlei opzichten de eerste vrouw
Verwey-Jonker was in allerlei opzichten de eerste: de eerste afgestudeerde sociologe in Nederland, de eerste vrouw bij de SER, en heel vaak de eerste en enige vrouw in tal van commissies en besturen. Ze was een belangrijke denker binnen de sociaal-democratische beweging en een van de oprichters van de PvdA. Ze liet in honderden artikelen van zich horen, zowel van wetenschappelijke als opiniërende aard.
Basis voor het armoedebeleid
In oorlogstijd was ze actief in het verzet en hielp ze mee om onderduikers en joden te redden. Intussen schreef ze haar proefschrift Lage inkomens, over mensen die zo weinig verdienden dat ze geen inkomensbelasting hoefden te betalen. Daarmee legde zij de basis voor het armoedebeleid van de PvdA onder Willem Drees. Toen er na de oorlog minder van de politieke vernieuwing terecht kwam dan ze hoopte, nam ze wat meer afstand van de politiek. Ze zette zich in voor vluchtelingen en werd een van de grondleggers van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties. Ze was kort Eerste Kamerlid (1954-1957), maar werd in 1957 gevraagd om kroonlid van de SER te worden. Dat bleef ze vijftien jaar.
Kroonlid van de SER
Het jaar van haar benoeming als kroonlid van de SER 1957 was ook het jaar dat de handelingsonbekwaamheid van vrouwen werd afgeschaft en vrouwen niet meer bij wet ontslagen werden als ze trouwden. Verwey-Jonker ging de barricade op voor de emancipatie van vrouwen, vluchtelingen, mensen met een laag inkomen en ouderen. Ze dacht na over sociaal-economische vraagstukken en had ideeën over waar het met Nederland na de oorlog heen moest.
Samen met Aletta Jacobs, Suze Groeneweg, Marga Klompé en Joke Smit wordt zij gezien als een van de giants in de Nederlandse geschiedenis van de 20e eeuw. In 1993 kwam er een onafhankelijk instituut voor wetenschappelijk onderzoek naar actuele maatschappelijke vraagstukken dat haar naam kreeg. Het instituut ziet het als zijn taak om bij te dragen aan een vitale en veerkrachtige samenleving met gelijke kansen voor iedereen. Een prachtig eerbetoon.
Hadden we Hilda nu nog in ons midden, dan zou ze ongetwijfeld haar ideeën hebben over hoe we de tweedeling en kansenongelijkheid in Nederland en wereldwijd moeten aanpakken. En wel nu meteen.
Meer weten? ‘Drift en koers. De levens van Hilda Verwey-Jonker’, door Margit van der Steen
