• 
• 

Advies over sociaal-economisch beleid 2021-2025

Met het advies 'Zekerheid voor mensen, een wendbare economie en herstel van de samenleving' geeft de SER een visie op de toekomstige arbeidsmarkt. De raad constateert dat Nederland gemiddeld genomen weliswaar een welvarend en gelukkig land is, maar dat er tegelijkertijd sprake is van toenemende ongelijkheid en maatschappelijk ongenoegen. Bovendien staat Nederland voor een aantal zeer grote opgaven.

Kwetsbaarheden in onze samenleving en grote veranderingen op komst

Er zijn spanningen in de samenleving door toenemende kansenongelijkheid en doordat veel mensen minder grip ervaren op hun toekomst en hun leefomgeving. Nederland moet zich herstellen uit de coronacrisis, die bovendien zowel het belang als de kwetsbaarheid van onze vitale sectoren heeft onderstreept. Tegelijkertijd staat Nederland aan de vooravond van een aantal grote transities zoals de energietransitie, de introductie van nieuwe technologieën, digitalisering en de vergrijzing van onze bevolking. Deze fundamentele veranderingen zullen veel vragen van ons aanpassingsvermogen.

De SER benadrukt daarom het belang van een ambitieus programma om de wendbaarheid en veerkracht van onze economie te versterken en mensen meer zekerheid te bieden. Dit heeft gevolgen voor de manier waarop de arbeidsmarkt is georganiseerd en het inkomensbeleid is vormgegeven. Ook geeft het richting aan de benodigde investeringen in de groene en technologische transities. Er moet nu geïnvesteerd worden in de noodzakelijke aanpassingen voor vandaag en morgen.

Arbeidsmarkt, inkomensbeleid en gelijke kansen

De SER stelt dat structureel werk in principe georganiseerd wordt op basis van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd. De raad geeft in het advies concreet aan hoe andere contractvormen (uitzendarbeid, oproepcontracten, tijdelijke contracten, ZZP) beter moeten worden gereguleerd zodat meer werk- en inkomenszekerheid ontstaat en concurrentie op arbeidsvoorwaarden wordt voorkomen.

Met het oog op de verschuivingen in werkgelegenheid door de grote transities adviseert de SER bovendien om de komende jaren een adequate infrastructuur te realiseren voor mensen die van baan moeten veranderen zodat er altijd uitzicht is op nieuw werk.

Om gelijke kansen te bevorderen en de kwaliteit van onze toekomstige beroepsbevolking te bevorderen adviseert de SER het onderwijs en de kindvoorzieningen in Nederland te verbeteren. De raad is bovendien van mening dat het wettelijk minimumloon verhoogd moet worden waarbij de koppeling met uitkeringen in stand blijft.

Investeren en budgettair beleid

De SER benadrukt dat er de komende jaren forsere investeringen moeten plaatsvinden dan tot nu toe is voorzien. Investeringen in kennis en innovatie, in onderwijs, in digitalisering en nieuwe technologieën, in infrastructuur en in de verduurzamingsopgave. Investeringen zijn ook noodzakelijk voor een goed functionerende en toegankelijke publieke sector. Het budgettair beleid en belastingheffing moeten ondersteunend zijn aan brede welvaart.

Overheidsondersteuning is nodig voor het stabiliseren en herstellen van de economie, zolang het economisch herstel nog kwetsbaar is. Daarbij is zorgvuldigheid nodig bij het afbouwen van de steunmaatregelen, moet dit gebeuren in lijn met de afbouw van beperkende maatregelen en zijn lastenverzwaringen en bezuinigingen onverstandig. Een goede timing en maatwerk zijn cruciaal.
Met het vizier op de wat langere termijn, adviseert de SER het investeringsniveau, zowel publiek als privaat, substantieel te verhogen. De opgave is daarbij om dat hogere niveau van investeringen op peil te houden en minder afhankelijk te maken van de stand van de begroting of de conjunctuur.