Lidl betaalt als eerste supermarktketen een leefbaar loon aan arbeiders op de bananenvelden. Duurzaamheidsspecialist Rebekah Simmons legt uit waarom een leefbaar loon zo belangrijk is en welke stappen er nog te nemen zijn. “Uiteindelijk heeft het vooral effect als de hele keten meegaat.”
Tekst: Peer van den Bouwhuijsen | Leestijd: 4 minuten
“Een leefbaar loon blijkt in de praktijk een voorwaarde om andere mensen- rechtenschendingen, zoals kinderarbeid, te voorkomen”, aldus Simmons. Door een leefbaar loon kan een gezin voorzien in zijn basisbehoeften zoals huisvesting, voedsel, gezondheidszorg en onderwijs.” Simmons: “Goed zorgen voor de mensen in onze ketens is voor Lidl de basis.” Dat de supermarktketen bewust kiest voor een leefbaar loon voor arbeiders van bananenvelden, is geen toeval: “Bananen zijn veruit de meest verkochte fruitsoort in de supermarkt. De aanpak van deze keten heeft daarmee veel impact.”
Lidl | Foto: Dirk Hol
Om de hoogte van het leefbaar loon per land en per regio te berekenen heeft Lidl samengewerkt met het Initiatief Duurzame Handel (IDH) dat hiervoor een rekenmethode heeft ontwikkeld. Deze rekenmethode brengt het verschil tussen het betaalde loon en het leefbaar loon in beeld. Lidl zorgt er vervolgens voor dat het loonverschil wordt gedicht.”
‘Je wilt niet dat het gaat duizelen bij de klant’
“We hebben dit jaar voor het eerst de leefbare lonen uitbetaald. Hierbij houden we rekening met de lokale situatie en kijken we hoe het geld het beste bij de werkers terecht kan komen. Bij de ene plantage gaat het via een loonsverhoging en bij de andere via een voucher voor een lokale supermarkt of via een bonus.” Flocert, een wereldwijde auditinstantie op het gebied van eerlijke handel, checkt of de betalingen op de juiste plek terechtkomen.
“We zijn in gesprek geweest met de arbeiders en constateren dan dat de bonus echt een enorme steun is. Ze geven aan hierdoor bijvoorbeeld extra boodschappen te kunnen doen.”
Duurdere bananen?
“Om de bonus te betalen en zo de loonkloof te dichten, betalen we als Lidl een extra bijdrage”, geeft Simmons aan. De retailer wil geen bedragen of percentages noemen, omdat dit bedrijfsgevoelige informatie is. “Onze bananen zijn in ieder geval niet duurder geworden voor de klanten.
Onze missie is om duurzaamheid toegankelijk te maken voor iedereen. Je wilt een leefbaar loon als iets vanzelfsprekends maken voor de klant.”
Toch heeft Lidl ervoor gekozen niet actief naar klanten te communiceren over een leefbaar loon. Er hangt geen label of sticker over leefbaar loon op de bananen. Simmons daarover: “Er is helaas ook geen bekend keurmerk dat een leefbaar loon garandeert. Het is ook best een complexe materie om uit te leggen. We zijn hierbij op zoek naar de juiste balans. Je wilt vertellen wat we doen aan duurzaam ondernemen, maar je wilt niet dat het gaat duizelen bij de klant.”
Wel rapporteert Lidl over het leefbaar loon op de bananenvelden in het jaarlijkse Duurzaamheidsverslag. “Lidl Nederland publiceert al meer dan tien jaar op vrijwillige basis duurzaamheidsverslagen volgens de GRI-richtlijnen (Global Reporting Initiative, red.). Daarom is de huidige verplichte Europese rapportagerichtlijn, de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), niet nieuw voor ons.”
Lidl heeft de aanpak voor leefbare lonen inmiddels ook snel kunnen uitrollen voor de bananen die ze verkopen in Duitsland en België. Het doel is nu om het project bananen verder uit te breiden naar andere landen. “Het traject heeft veel tijd gekost, maar met de opgedane kennis hoop ik dat we in een stroomversnelling komen.”
Ook andere supermarktketens in Nederland richten zich op het toepassen van een leefbaar loon. “Wij vinden het belangrijk om onze kennis en erva- ringen te delen. Dat gebeurt bijvoorbeeld via het platform van IDH.” Het thema leefbaar loon mag volgens Simmons meer aandacht krijgen. “Dat bedoel ik in de breedste zin, want we moeten het samen doen met producenten, leveranciers, politiek, NGO’s. Wat je uiteindelijk wilt is dat het structureel in de retail wordt doorgevoerd. De SER zien we hierbij als een betrouwbare partij die die dialogen kan agenderen en aanzwengelen. Zo kunnen we elkaar versterken.”
De CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) is een richtlijn van de Europese Unie voor duurzaamheidsrapportage, die vanaf 2024 in werking treedt. Beursgenoteerde ondernemingen, andere grote ondernemingen en organisaties van openbaar belang (zoals verzekeraars en banken) moeten rapporteren over de invloed van hun activiteiten op mens en milieu, zowel in hun eigen organisatie als in hun keten. Voor wat betreft waardig werk gaat het daarbij onder meer om arbeidsvoorwaarden zoals baanzekerheid, werktijden, leefbaar loon, sociale dialoog, collectieve onderhandelingen, werk-privebalans, veiligheid en gezondheid, en gelijke behandeling en gelijke kansen voor iedereen (zoals diversiteit en inclusie). De SER helpt bedrijven en stakeholders met de CSRD via webinars, een FAQ-document en tools.
