AI: kansen en keuzes
Digitalisering is een fundamentele transitie en artificiële intelligentie (AI) speelt daarin een hoofdrol. De manier waarop we werken, ondernemen, communiceren en samenleven is aan het veranderen. En dat gaan we de komende jaren merken. De vraag is niet of, maar hoe en waarvoor we AI inzetten en of dat de brede welvaart dient.
Leestijd: 3 minuten
Column van:
De inzet van AI kan tot discriminatie leiden als een systeem, bijvoorbeeld een selectiesysteem, getraind is op data met vooroordelen. Maar AI kan juist ook helpen om discriminatie zichtbaar te maken door patronen te herkennen. AI kan worden gebruikt om nepnieuws te verspreiden en verkiezingen te beïnvloeden, maar kan ook worden ingezet bij fact-checking, referenda en burgerparticipatie. AI zal banen verdringen, maar ook nieuwe taken en banen creëren en saaie taken overnemen, waardoor mensen zich kunnen richten op creatiever en zinvoller werk.
Voor ondernemend Nederland biedt AI enorme kansen. Met een heldere innovatie-agenda, scherpe keuzes en een stimulerend investeringsklimaat kunnen Nederlandse bedrijven de concurrentie aangaan, zowel in Europa als wereldwijd. Daarbij hebben ondernemers ook de verantwoordelijkheid om te zorgen dat het gebruik van AI positief uitpakt, niet alleen voor henzelf, maar ook voor hun werknemers en klanten.
Voor heel Nederland is het cruciaal dat mensen zich voorbereiden op een arbeidsmarkt die nieuwe digitale vaardigheden vraagt. De digitale transitie gaat iedereen aan. Het is een grote uitdaging dat iedereen leert omgaan met AI en profiteert van de mogelijkheden die AI biedt. Dat vraagt om een leven lang ontwikkelen.
Voor de overheid is het van belang om ondernemers en burgers te stimuleren om gebruik te maken van de nieuwe technologische mogelijkheden, maar ook oog te hebben voor wat dit betekent voor bijvoorbeeld privacy, transparantie, gelijke behandeling en andere grondrechten.
Hoe houden we de balans tussen technologische en sociale vooruitgang?
Technologische innovatie moet samengaan met sociale innovatie. Dat is een van de belangrijke boodschappen in het advies over AI waar de SER momenteel aan werkt. Het advies gaat over kansen grijpen, risico’s aanpakken en mensen meenemen in de digitale transitie. Het wordt een oproep om niet alleen de mogelijkheden van AI te benutten, maar ook de risico’s aan te pakken. Daar hoort goede (Europese) regulering en handhaving bij. Ook moeten we de bijeffecten, zoals het hoge energieverbruik, in de gaten houden. Want de inzet van AI mag niet ten koste gaan van brede welvaart, maar moet die juist verhogen.
Gerelateerde artikelen
Wat de SER zelf betreft, ook voor ons ligt er een uitdaging om te onderzoeken hoe we digitalisering en AI op een positieve manier kunnen inzetten voor de versterking van brede welvaart. Dit betreft zowel de effectiviteit van onze adviezen als van onze organisatie en werkwijzen. AI biedt bijvoorbeeld kansen om grotere groepen mensen en organisaties te betrekken bij onze adviezen en daarmee vorm te geven aan (burger)participatie.
We weten niet hoe de wereld er over tien, laat staan over vijftig jaar uitziet, maar we kunnen ons wel op die toekomst voorbereiden door op een verantwoorde manier met AI om te gaan. De kernvraag is: hoe houden we de balans tussen technologische en sociale vooruitgang? Als we kiezen voor een toekomst waarin (technologische) innovatie hand in hand gaat met sociale vernieuwing en menselijkheid, kunnen we de digitale transitie in goede banen leiden.
