Eigenlijk raar die extra aandacht voor een leven lang jezelf scherpen en bijstellen, ofwel een leven lang ontwikkelen (LLO). We doen namelijk niet anders; van de wieg tot het graf. In ons werk moet en kan het beter. Waarom eigenlijk?
Ton Bennink
1. Waarom een leven lang ontwikkelen?
Kent u de fax nog? Beschrijf het ding aan millennials en u vindt een schaterlachende persoon tegenover u. De maatschappij verandert razendsnel en dat lijkt steeds sneller te gaan. Deze maatschappelijke veranderingen én de verouderende beroepsbevolking nopen tot aanleren van nieuwe vaardigheden. Kijk naar de energietransitie. Omdat er nog te veel mensen zijn die langs de kant staan omdat ze vaardigheden missen en omdat we goed geschoold personeel keihard nodig hebben, moeten we een leven lang ontwikkelen. Meer dan de helft van de werkgevers en werknemers onderkennen ook dat scholing nodig is.
Boven het mondiale gemiddelde, maar slechter dan de toppers. Volgens de OESO volgde 54 procent van de beroepsbevolking in de afgelopen 2 jaar een cursus. Wel is de kloof tussen hoger en lager opgeleiden nog groot, al wordt die wat kleiner. Grofweg volgt ruim zestig procent van de hoger opgeleiden een cursus, tegen nog geen veertig procent van de lager opgeleiden, zo laten statistieken over 2017 zien. Ook ouderen, flexwerkers en werknemers in het mkb blijven achter. De laatste cijfers van de OESO uit 2019 tonen aan dat 40% van alle banen in Nederland een redelijk tot hoog risico heeft om geautomatiseerd te worden, dus er moet wat gebeuren.
3. Wat moeten we doen om leven lang ontwikkelen te verbeteren?
We moeten het vanzelfsprekend vinden dat bedrijven, organisaties en mensen altijd in ontwikkeling zijn. Iedereen dient kansen en ondersteuning te krijgen die binnen handbereik zijn. De organisaties en beroepsbevolking zien idealiter zelf de noodzaak. Werken en leren sluiten op elkaar aan, vlak bij de werkvloer, vooral ook door informeel leren, tijdens het werk. Cruciaal is het dat rekening wordt gehouden met vaardigheden en competenties die mensen al hebben ontwikkeld, en dat die vaardigheden ook gewaardeerd kunnen worden.
Meer lezen? SERmagazine verschijnt ook 5 keer per jaar als papieren tijdschrift.
4. Hoe maken we leven lang ontwikkelen vanzelfsprekend?
Onbekend maakt onbemind, dus we laten goede voorbeelden zien vanuit onder meer bedrijfsleven, onderwijs, vakbonden. Parels die hun waarde al bewezen. We hebben er 30 verzameld die hier te vinden zijn. Ook is er een netwerk van 19 regionale samenwerkingsverbanden die werken aan het stimuleren van leven lang ontwikkelen. Ze variëren in geografische spreiding en inhoud, van Groningen tot Limburg, van zij-instroom project tot Human Capital Agenda. Nieuwe initiatieven zijn welkom. We brengen zo dus de boodschap in de praktijk door ook hier van elkaar te (blijven) leren. Samenwerken tussen regio’s en sectoren is essentieel. Je moet immers wel weten wie waar behoefte aan heeft. Veel staat of valt met de bereidheid van mensen tot verandering. Eigen regie, zichtbaar maken van vaardigheden, motiveren en ondersteunen van mensen, zijn belangrijke aandachtspunten.
5. Waar zetten we de verandering in gang?
Door kennis te delen, thema’s met experts uit te werken en belemmeringen te inventariseren. Tal van bijeenkomsten vonden plaats over onder meer leren in de zorgsector, de fiscale aspecten en de ICT en de arbeidsmarkt. Eind vorig jaar hielden we samen met anderen een grote landelijke conferentie. Ook dit jaar organiseren we weer verschillende thematische bijeenkomsten.
6. Wanneer moeten we dit doen?
Nu, zonder einddatum. Leven lang ontwikkelen is een blijvertje. Want we doen het redelijk, we mogen niet achterover leunen, zei de OESO al eerder. Daarbij zoeken we nadrukkelijk ook verbinding met andere SER-trajecten als het Pensioenakkoord waarin de noodzaak tot duurzame inzetbaarheid staat, het Klimaatakkoord dat andere vaardigheden van mensen vraagt en Samen werken aan taal dat laaggeletterdheid wil bestrijden.
Voortgangsrapportage Leven Lang Ontwikkelen (LLO)
De SER werkt op verzoek van het kabinet aan een actie-agenda LLO die een doorbraak moet forceren in leven lang ontwikkelen. Die doorbraak moet van onderop plaatsvinden en niet gefrustreerd worden door belemmeringen. Vandaar dat de SER ook eventuele obstakels in kaart brengt en adresseert. September 2019 verscheen een voortgangsrapportage. In december 2019 verscheen het briefadvies Inventarisatie van belemmeringen voor LLO in de sociale zekerheid.
