De rol van de ondernemingsraad bij AI

Technologische vooruitgang in artificiële intelligentie (AI) heeft impact op de manier waarop we werken en leven. Op steeds meer plekken wordt AI ingezet om taken automatisch en digitaal uit te laten voeren. In deze serie onderzoeken we op welke manieren AI invloed kan hebben op de werkvloer. We bezoeken organisaties om te zien hoe zij AI inzetten en wat dit heeft veranderd aan de manier van werken. 

De politie speelt een grote rol in de bescherming en handhaving van de orde en veiligheid in onze maatschappij. Daarvoor maakt de politie steeds meer gebruik van technologische en digitale middelen. Hierbij kun je denken aan data-analyse bij opsporing en forensisch onderzoek, het gebruik van de bodycam (camera op het uniform van de agent) bij escalerend optreden en het gebruik van virtual reality-brillen bij trainingen. De maatschappij verwacht van de politie dat zij betrouwbaar en integer optreedt. Vooral als zij gebruik maakt van data en persoonsgegevens. Het is daarom van belang dat de politie het gebruik van de (nieuwe) digitale middelen grondig onderzoekt en ervoor zorgt dat het op een correcte manier een plek krijgt in de organisatie. 

Technologische veranderingen bij de politie

Binnen de politie gebeurt het verkennen van technologische en digitale middelen via verschillende (board)teams. Deze teams bestaan uit politiemedewerkers uit verschillende disciplines. Zij verkennen welke technologieën kunnen helpen om het politiewerk gemakkelijker en efficiënter te maken. Het kan bijvoorbeeld gaan over technologieën om de drukte bij evenementen te monitoren, maar ook een zogenoemde ANPR-camera voor automatische kentekenplaat-herkenning. De politie is gebonden aan verschillende wet- en regelgeving, zoals de wet politiegegevens (WPG), Wetboek van Strafvordering en de algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Ook hanteren zij hun eigen kaders. 
Bij het gebruik van (nieuwe) technologische en digitale middelen waar gegevensbescherming van belang is, is belangrijk dat alles volgens interne procedures wordt uitgevoerd en de ethische en privacy perspectieven zijn meegenomen. Op basis hiervan maakt de politie een afweging om een toepassing uit de markt in te kopen of zelf iets te ontwikkelen. Een voorbeeld is de ontwikkeling van een eigen encryptie-tool, waarmee versleutelde berichten van verdachten konden worden gelezen. 

De rol van de or bij de politie

De politie is net zoals andere organisaties wettelijk verplicht om de or te betrekken bij het aanschaffen en implementeren van nieuwe technologie die leidt tot nieuwe regelingen, of bij veranderingen in werkwijze of organisatiestructuur. De politie heeft verschillende ondernemingsraden op zowel regionaal als centraal niveau. Binnen de centrale ondernemingsraad (COR) houden sub-commissies zich bezig met onderwerpen zoals veilig en gezond werken, de AVG, informatiebeveiliging en digitale transformatie. Deze sub-commissies kunnen betrokken worden bij specifieke vragen over de implementatie van nieuwe technologie, en daarvoor de benodigde kennis of expertise inwinnen. De sub-commissie kan dan een pre-advies voor de COR voorbereiden. Het komt ook voor dat een team binnen de lokale eenheid een proeftuin (experiment) en/of pilot (proeft waarbij implementatie wordt beoogd) start om een nieuwe technologie te testen, en dat zij hierbij hun lokale or betrekken. Wanneer een dergelijke pilot succesvol is en kan bijdragen aan de gehele organisatie, wordt dit verder behandeld via de COR. 

Meenemen van medewerkers

Met de komst van nieuwe mogelijkheden zoals AI en andere technologische middelen, verandert ook de politiefunctie. Medewerkers van het korps moeten daarin voldoende worden meegenomen, bijvoorbeeld tijdens periodieke integrale beroepstrainingen, digi-vakdagen en andere evenementen. Op een groot aantal basisteams is er is nu al een digitale wijkagent en/of een digicoach beschikbaar die medewerkers kan ondersteunen. Ook wordt er gebruik gemaakt van zogenoemde 'menukaarten' waarop voor politiemedewerkers benoemd staat welke digitale elementen, systemen en skills in de basis nodig zijn voor het uitvoeren van hun functie. Via het eigen intranet kunnen medewerkers hun kennis over specifieke onderwerpen bijhouden en uitbreiden. Al deze maatregelen, samen met de inbreng van de or, moeten bijdragen aan een toekomstbestendige organisatie waarin de medewerkers nieuwe (AI-) toepassingen goed kunnen benutten.

Op verzoek van het vorige kabinet is de SER bezig met het verkennen van de impact van AI op de toekomst van werk. Dit artikel is onderdeel van een reeks om de impact van nieuwe AI-toepassingen te illustreren. Het advies wordt begin dit jaar verwacht.