Female Board Index 2023: “De lage vertegenwoordiging van vrouwelijke bestuurders vind ik echt zorgelijk”

In de Female Board Index maak je de percentages vrouwelijke bestuurders en commissarissen bij 88 Nederlandse beursondernemingen inzichtelijk. Wat valt je op aan de Female Board Index van 2023?
“Met de commissarissen gaat het goed, ondanks de beperkte stijging. De lage vertegenwoordiging van vrouwelijke bestuurders vind ik echt zorgelijk. In aanloop naar het ingroeiquotum werden daar forse stappen gemaakt, maar vorig jaar zag ik stilstand en nu weer. Het voortvloeien van een evenwichtigere vertegenwoordiging van de rvc naar de rvb is misschien niet zo vanzelfsprekend. De rvb lijkt minder op het netvlies te staan van bedrijven.”

Waar komt dat door, denk je?
“Of we hebben een plafond bereikt voor het aantal vrouwelijke bestuurders. Of de noodzaak van de rvb krijgt nu minder aandacht, doordat de wet zich met name op de rvc van beursgenoteerde bedrijven richt. Er zit nu geen groei meer in, er zijn dus nog grote stappen te maken.

De Female Board Index en ook het SER Diversiteitsportaal maken beide inzichtelijk en openbaar welke progressie geboekt wordt op het gebied van een evenwichtige man-vrouwvertegenwoordiging in de (sub)top van bedrijven. Waar bij de Female Board Index de focus ligt op beursgenoteerde bedrijven, maakt het portaal ook inzichtelijk hoe het ervoor staat bij ‘grote’ vennootschappen. Hoe kijk je aan tegen de stuwende kracht van transparantie?
“Ik denk dat transparantie, met name op bestuursniveau voor de beursgenoteerde bedrijven aangezien de rvc’s al evenwichtiger worden, goed is. Maar dan moeten we bedrijven ook echt aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Dat verandert nu ook, doordat de SER straks openbaar inzichtelijk maakt welke progressie geboekt wordt.” 

Met transparantie is er gewoonweg minder ruimte voor smoesjes als: ‘we kunnen ze niet vinden en we hebben meer tijd nodig’. Dat zijn oneigenlijke redenen. Immers: als je een evenwichtigere man-vrouwvertegenwoordiging wilt realiseren, dan lukt het. Met transparantie dwing je organisaties uit te leggen waarom het niet lukt. Het geeft je de mogelijkheid bedrijven aan te spreken op hun argumenten voor het uitblijven van een evenwichtige representatie en/of het ontbreken van de doelstellingen. Ondernemingsraden en interne medewerkers kunnen de organisatie bijvoorbeeld aanspreken op de vooruitgang of het gebrek daaraan.

Dit jaar markeert alweer de 17e editie van de Female Board Index. Wanneer heb jij je missie bereikt?
“De noodzaak voor de Female Board Index is er - vanuit commissarissenperspectief - niet meer, maar die noodzaak voor het in kaart brengen van bestuurders is er nog wel. Misschien stop ik als we de 25% bereikt hebben bij de rvc’s én rvb’s. Maar als je ziet dat dat nog steeds achterblijft, is er nog steeds de behoefte om bedrijven te laten zien dat er genoeg bedrijven zijn die het wel lukt om de doelstelling van minimaal 33% te behalen. Dat tonen de 20 beursgenoteerde bedrijven ook aan die deze evenwichtige vertegenwoordiging van vrouwen in de rvc en in de rvb hebben,. Dat haalt de argumenten weg van bedrijven die zeggen dat het niet lukt. De index laat zien dat het wel kan.”

“Overigens kunnen we de Female Board Index niet alleen gebruiken als stimulans voor genderdiversiteit. Vaak wordt over het hoofd gezien dat we ook leeftijd en nationaliteit in kaart brengen. Op dat gebied valt zeker nog winst te behalen.“

Zijn deze cijfermatige trends ook terug te vinden in de gesprekken binnen bedrijven en hun boardrooms? Veranderen de gesprekken op het thema Diversiteit en Inclusie?
“Ik denk echt dat de volgende stappen naar bredere diversiteit gezet worden en verder gekeken wordt dan genderdiversiteit alleen. Je ziet dat niet meteen in de rvc of rvb, maar wel in de pijplijn van bedrijven. Er is meer aandacht voor een diversiteit aan achtergronden en wat er voor nodig is voor gelijkwaardige kansen en doorstroom van divers talent.”

In je boek Morele Dilemma’s in de Boardroom ga je nader in op morele oordeelsvorming door bestuurders en commissarissen. In hoeverre draagt een evenwichtige man-vrouwrepresentatie aan een evenwichtige oordeelsvorming?
“In mijn onderzoek maak ik steeds ook het onderscheid tussen mannen en vrouwen. Zo blijkt uit meerdere hypotheses dat vrouwen bij oordeelsvorming sneller de morele kant kiezen. Dat zie je terug bij de afweging van dilemma’s. Dat kun je bijvoorbeeld meer rationeel doen, door te kijken naar de gevolgen voor en belangen van verschillende partijen, of meer emotioneel en intuïtief - met meer nadruk op ethische beginselen. Vrouwen neigen eerder naar intuïtieve oordeelsvorming, terwijl mannen doorgaans neigen naar de rationele afweging en focussen op de eventuele gevolgen van een besluit. Vanuit een bedrijfsperspectief is het van belang deze verschillende perspectieven in de boardroom te combineren om problemen vanuit verschillende invalshoeken te bekijken. Die diversiteit aan perspectieven stelt je in staat om toch tot een evenwichtige oordeelsvorming te komen bij het doorhakken van knopen.”

Lees hier meer over de Female Board Index van 2023.