‘We proberen lampjes aan te laten gaan’: gelijkwaardigheid speelt sleutelrol bij begeleiding kwetsbare werknemers
De Harrie Helpt-training helpt competenties bij medewerkers naar boven te halen zodat ze een goede buddy kunnen zijn voor iemand met een ondersteuningsbehoefte. Harrie staat namelijk voor: Hulpvaardig, Alert, Rustig, Realistisch, Instruerend en Eerlijk. Deze competenties heeft iedereen in meer of mindere mate in zich. Sinds 2008 traint CNV Jongeren organisaties om een Harrie te worden en inmiddels zijn er al 16.000 Harrie’s getraind.
Die ondersteuningsbehoefte is in de breedste zin van het woord. Hieronder vallen dus alle collega’s die een uitdaging ervaren, van psychisch of mentaal tot fysiek of het omgaan met cultuurverschillen. Hier zijn twee verschillende type trainingen voor ontwikkeld: een training over hoe je het beste collega’s met een fysieke/mentale kwetsbaarheid kan ondersteunen en een aparte training voor de ondersteuning van statushouders.
CNV houdt het expres breed. De Harrie Helpt-training draait vooral om de vraag ‘wat heb jij nodig?', zo vertelt trainer Daphne Holtes ons op het CNV-kantoor in Utrecht. Het is balanceren tussen kaderen en ruimte houden voor de verbreding. Holtes: “Daarom specificeren we drie kwetsbaarheden: lichamelijk en chronische ziekten, verstandelijke kwetsbaarheid en psychische kwetsbaarheid. Alleen al het gesprek voeren over wat hier allemaal toebehoort, doet vaak direct al ogen openen.”
Ontstaan
De grote gemene deler bij organisaties die wel succesvol kwetsbare collega’s in dienst hebben is het toewijzen van een buddy. Dit bleek uit onderzoek, gedaan door CNV Jongeren. Juist die jonge leden kregen in de gaten dat groepen die bepaalde kwetsbaarheden ervaren niet succesvol toetraden tot de arbeidsmarkt. Deze bevindingen hebben vervolgens geleid tot het ontstaan van de Harrie Helpt-training.
De training richt zich dus heel erg op het buddyschap. Volgens Daphne is het juist goed als een naaste collega je begeleidt: “dit is dan iemand die je kunt vertrouwen, waar je echt een gelijke bent. Van HR of je leidinggevende heb je toch snel een bepaalde afhankelijkheid of spelen er machtsfactoren. Een buddy voelt veel veiliger, juist door die gelijkwaardigheid.
De competenties die we behandelen, kun je altijd inzetten. Vaak zeggen deelnemers “ik wil dat alle collega’s zo met me werken!”. Er zijn dan ook organisaties die de training regelmatig volgen. Dit zijn met name grotere organisaties, maar er zijn ook kleinere organisaties die al hun medewerkers trainen om zo de cultuur en het draagvlak te borgen. Op deze manier wordt het breed gedragen.
Effecten
“In de Harrie Helpt-training proberen we lampjes aan te laten gaan,” vertelt Daphne. “In de praktijk zien we dat er nog veel aannames of zelfs vooroordelen zijn. Zo horen we vaak: ‘alleen hoogopgeleiden kunnen bij ons werken, en fulltime.’ Tijdens de training gaan we hier ook op in en stellen we veel vragen aan de deelnemers, zoals ‘wat is er voor jouw functie nodig?’ We dagen hier ook uit: waarom moet iedereen van negen tot vijf werken?”
Hoewel de Harrie’s meestal niet degenen zijn die invloed hebben op het aannemen van nieuwe collega’s, krijgen ze wel bagage mee om dat gesprek aan te gaan in hun organisaties. Vaak is namelijk met kleine aanpassingen veel mogelijk.
CNV merkt dat de Harrie Helpt-training echt een begrip is geworden. Veel mensen met een kwetsbaarheid kennen het en het geeft hen ook een gevoel van vertrouwen. Zo krijgt een organisatie na het succesvol doorlopen van de training een certificaat en een sticker. Zo’n sticker op de deur straalt veiligheid uit: de ervaring leert dat sollicitanten met een kwetsbaarheid die de sticker op de deur zien, zich direct prettiger voelen.
Tips
Op de vraag wat iedere organisatie kan doen om een betere omgeving te creëren voor een collega met een kwetsbaarheid, zegt Daphne direct: “Het gaat heel erg om je uitstraling. Dit begint al bij werving en selectie en je website: welke sfeer is er? Voelen mensen ruimte of is er geen plek voor enige aanpassing? Het zit in kleine dingen als taalgebruik. Maar stel je als organisatie ook de eerlijke vraag: kun je zo flexibel zijn als je zegt dat je bent?”
Kleine aanpassingen zorgen voor een groot verschil. Daarom is CNV naast de tweedaagse cursus ook steeds meer bezig met ander aanbod, zoals een training ‘inclusief interviewen’. Niet iedereen blijkt de ruimte te hebben om een tweedaagse cursus te volgen.
“Wij zijn er echt van overtuigd dat de werkvloer een stap mag zetten,” concludeert Daphne.
De Harrie Helpt-training wordt aangeboden door CNV. Harrie is bedacht door CNV Jongeren en in samenwerking met Enspiratie en met support van het UWV, Instituut Gak en Vilans doorontwikkeld tot een begrip op de werkvloer.
