• 
• 

Informeel leren, we hebben nog heel wat te leren!

Leestijd: 3 minuten

Column van:

Al ruim vier jaar werk ik mee aan de SER Actie-agenda leven lang ontwikkelen. De SER is door het vorige kabinet gevraagd een positieve leercultuur aan te jagen, dé randvoorwaarde om voor iedereen een leven lang ontwikkelen mogelijk te maken. Dat laatste is nodig om wendbaar te blijven op de steeds sneller veranderende arbeidsmarkt. Een arbeidsmarkt waar de gemiddelde Nederlander steeds meer jaren deel van uitmaakt.

Seinen op rood

Samen met TNO ontwikkelde de SER een monitor om de stand van zaken rond leercultuur in kaart te brengen. De versie van vorig jaar wordt gepresenteerd met de kop “Minder opleidingen en cursussen gevolgd voor werk”. In de media zie ik dit bericht terugkomen, vaak gevolgd door de stelling dat leven lang ontwikkelen afneemt. In dezelfde monitor valt te lezen dat wij op het gebied van informeel leren achter lopen op andere landen. Maar omdat informeel leren niet zo eenduidig gemeten wordt, is het heel lastig goed te vergelijken en te ontdekken wat die andere landen dan doen waardoor het daar beter gaat. Leren van anderen wordt dan ingewikkeld.

Leren wat leren is

Informeel leren, wat is dat dan? In ieder geval niet het volgen van cursussen of opleidingen, dat is (non)formeel leren, waarbij er georganiseerd en doelgericht geleerd wordt. Informeel leren wordt vaak als onbedoeld leren beschreven. Leren als bijvangst van andere activiteiten, zoals leren van je werk, van je taken en je collega’s. Maar sommigen zeggen dat er wel de intentie van leren moet zijn, om het informeel leren te noemen. In mijn hoofd lopen ‘for-’, ‘non-’ en ‘in’-formeel door elkaar. In je opvoeding en van opvoeden zelf bijvoorbeeld leer je veel van anderen en van doen, je staat daar niet bij stil. Totdat je ergens tegenaan loopt en op zoek gaat naar een oplossing. Wordt informeel leren dan non-formeel leren? En pas formeel leren als ik er een officieel certificaat voor heb behaald? En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Van rood naar groen

Deze semantische discussie laat ik maar even voor wat die is, ik concentreer mij liever op wat we weten over wanneer er op de werkvloer geleerd wordt. We weten dat factoren zoals variatie in het werk, autonomie, betrokkenheid/bevlogenheid en steun van leidinggevenden belangrijk zijn voor werkenden om te leren. Ruimte krijgen om te experimenteren en fouten te maken stimuleert werknemers om buiten hun comfortzone te treden, hét moment waarop je het meeste leert. Werkgevers kunnen leergedrag stimuleren door bijvoorbeeld het aanbieden van meer afwisselende en uitdagende takenpakketten en het delegeren van verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Naar deze en andere factoren die een positieve leercultuur beïnvloeden wordt momenteel veel onderzoek gedaan. Vanuit de SER Actie-agenda leven lang ontwikkelen volgen we dit nauwlettend en gaan we het gesprek hierover met onderzoekers en het veld aan.

Groen doen

De afgelopen maanden heb ik met een aantal organisaties (ja, ook de SER!) gesproken die op een inspirerende manier handen en voeten geven aan informeel leren. Organisaties die zijn gaan dóen. Elk op haar eigen manier, elk met oog voor de ontwikkeling van werknemers en daarmee de organisatie als geheel. Informeel leren was de ingang van de gesprekken, in elk gesprek ging het toch ook over het op één of andere manier formaliseren en zichtbaar maken van het informeel geleerde. Laten we de komende tijd het gesprek met elkaar aangaan over wat werkt en elkaar inspireren het beste uit onze werkplek en onszelf te halen. En zo proberen het informele leren beter in beeld te krijgen. Op het gebied van informeel leren hebben we nog heel wat te leren. En wie weet, kunnen we door te doen de dalende lijnen in de monitor ombuigen naar een stijging.

Lees meer over de SER Actie-agenda leven lang ontwikkelen en informeel leren, inclusief de genoemde interviews.

Meer lezen? Zicht op verschijnt ook 4 keer per jaar als papieren tijdschrift.

Abonneer nu gratis