• 
• 

Mardjan Seighali, directeur-bestuurder Stichting Vluchtelingstudenten UAF

Wat wilde je vroeger worden? Wat was jouw beweegreden hiervoor?

“In mijn geboortestad Rasht, in het noorden van Iran, nam mijn vader me regelmatig mee naar het theater. Ik vond het geweldig en wilde al snel acteur worden. Uiteindelijk heb ik tot de middelbare school theater gespeeld. Ik genoot ervan om op een podium te staan en me te verplaatsen in een rol. De Islamitische revolutie veranderde alles. Mijn droom verdween als het ware achter een grijs gordijn. Ik kwam in aanraking met de ongelijkheid in het land en mijn interesse in politiek werd aangewakkerd. Sindsdien – ik was vijftien, zestien jaar – weet ik dat ik wil bijdragen aan een betere wereld voor iedereen. Overigens is de acteur in mij nooit verloren gegaan. Laatst bezocht ik de voorstelling I Am Europe in de Stadsschouwburg in Groningen. Op zulke momenten ben ik weer even dat meisje dat met haar vader meeging naar het theater.”

Wie is jouw rolmodel?

“Dat zijn er een heleboel en ze zijn bijna allemaal vrouw. Neem Parvin E’tesami, een van de grote Perzische dichters van de twintigste eeuw en vooral een bescheiden vrouw met een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Mijn bewondering voor haar nam een vlucht toen ik hoorde hoe ze in 1936 een medaille van het Ministerie van Cultuur had geweigerd, omdat ze twijfelde aan de oprechtheid van de plak. E’tesami wilde gewaardeerd worden om haar poëzie en niet omdat ze toevallig een vrouw was. Hoe de Italiaanse journaliste Oriana Fallaci haar hoofddoek demonstratief aftrok tijdens een interview met Ayatollah Khomeini zal ik ook nooit vergeten. Vrouwen als E’tesami en Fallaci hebben de weg voor ons vrijgemaakt. Als ik kijk hoe moedig en krachtig publieke vrouwen als Angela Merkel en aanvoerder Megan Rapinoe nu te werk gaan, realiseer ik me dat de strijd en het pionierswerk echt ergens toe leidt.”

Wat heeft jou gebracht op de plek waar je nu bent?

“Ik zou nu kunnen zeggen: doorzettingsvermogen, moed en discipline, maar dat is maar een klein deel van het verhaal. Het leven hangt van veel toevalligheden aan elkaar. Als mijn vader en mijn man Rasoul niet zoveel moeite hadden gedaan om me vrij te krijgen uit de gevangenis in Iran, was het helemaal anders gelopen. Als Rasoul jaren na mijn vrijlating geen filmklus had aangenomen van een belangrijke oppositiepartij, waren we misschien nooit gevlucht. En als het UAF me begin jaren negentig niet had gesteund met een studiebeurs, deed ik nu waarschijnlijk ander werk. Dus ja, wat heeft me gebracht waar ik nu ben? Misschien kan ik zeggen dat ik, los van alle toevalligheden, hoofd en hart altijd heb laten spreken.”

Wat zijn de levenslessen die je wilt doorgeven?

“Hoe hoger je positie, hoe meer besluiten je dient te nemen. Bestuurders grijpen op beslissende momenten graag terug op de feiten, maar ik ben altijd naar mijn emoties blijven luisteren. Wie neem je aan: Piet of Mohammed? De feiten zullen in veel gevallen wijzen naar Piet, want hij spreekt de taal, kent de cultuur en weet wat er van hem wordt verwacht. Gelukkig is er ook nog zoiets als de menselijke maat. En het mooie is: als je die menselijke maat de ruimte geeft, ontstaan de mooiste dingen.”

Waarin ben je zelf een rolmodel?

“Ik vind dit een moeilijke vraag, want het laatste wat ik wil is dat mensen me kopiëren. Ik heb veel moeten doorstaan in Iran en heb uiteindelijk een carrière opgebouwd in Nederland, maar dat is slechts míjn verhaal. Als ik dan toch een rolmodel moet zijn, hoop ik dat mensen van me oppikken dat ik altijd mijn passie ben blijven volgen, welke hobbels ik ook tegenkwam. We krijgen allemaal te maken met spoed en tegenspoed in ons leven. What doesn’t kill you, makes you stronger. Ga ervoor, maar doe het op je eigen manier. Topvrouwen (en mannen) komen voor in vele gedaantes.

Mijn tijd in de gevangenis heeft me gehard, maar inmiddels is er weer plaats voor zachtheid in mijn leven. Bovendien heb ik, naarmate de tijd verstreek, steeds meer vrede gekregen met het deel van mijn verhaal dat ik lange tijd verzweeg. De onzichtbare rugzak met stenen is een bescheiden maar waardevolle parel om mijn nek geworden. Ik draag het, omdat het bij me hoort. Die jaren in Iran hebben me mede gemaakt tot wie ik nu ben. Ze zijn onderdeel van mijn verhaal.”