Prioriteiten voor een fair Europa: Samen sterker in een onzekere wereld
Nederland heeft de EU nodig om de grote problemen van onze tijd, zoals klimaatverandering, migratie en digitalisering aan te kunnen pakken. Ons land is zelf daarvoor te klein. De Europese landen moeten hiervoor krachtiger samenwerken. Voor een sterke en hechte EU is het belangrijk om de levensomstandigheden, werkgelegenheid, productiviteit en inkomens te verbeteren, en de verschillen tussen en in landen te verkleinen. Daarvoor is een diepere en eerlijkere interne markt in Europa nodig.
Dat staat in het SER-advies ‘Prioriteiten voor een fair Europa: samen sterker in een onzekere wereld’.
Nieuwe regels en correcte naleving nodig voor gelijk speelveld
Met een gelijk speelveld voor de hele Europese interne markt staan lidstaten sterker in de krachtmeting met andere sterke economieën, zoals China en de VS. De interne markt is van belang voor ondernemers, werknemers en consumenten. Het advies stelt vast dat economische vrijheden en sociale rechten op de Interne Markt hand in hand gaan en dat die gelijkwaardig zijn. Om de interne markt dieper en eerlijker te maken is het belangrijk dat de landen aan gemeenschappelijke regels voldoen. Nieuwe afspraken zijn nodig om de interne markt voor goederen en diensten beter te laten functioneren en welvaartswinst te boeken.
Bestaande Europese regels moeten worden aangescherpt en beter gehandhaafd. Dat kan bijvoorbeeld voorkomen dat A1 verklaringen voor gedetacheerde werknemers onbetrouwbaar zijn of dat met postbusondernemingen en ‘regime shopping’ oneigenlijke concurrentievoordelen worden behaald. Die kunnen ten koste gaan van de bescherming van werknemers. Voor internationaal vervoer zijn nieuwe regels nodig omdat onvoldoende duidelijk is welke arbeidswetgeving nu precies van toepassing is. Ook het bewaken van de onafhankelijkheid van de rechtspraak in alle lidstaten is essentieel om te zorgen dat burgers en bedrijven in de hele EU kunnen rekenen op gelijke rechten. Het mkb heeft behoefte aan duidelijk en makkelijk toegankelijke informatie over specifieke regels die in elke lidstaat gelden.
Verminderen verschillen in welvaart versterkt steun voor Europa
De SER adviseert dat de Europese Commissie en het Parlement het verkleinen van de huidige verschillen tussen Europese regio’s hoog op de agenda plaatsen. De productiviteit, levens-omstandigheden, arbeidsvoorwaarden en werkgelegenheid dienen overal te worden verhoogd, waarbij de onderlinge verschillen kleiner worden. Dit proces van ‘opwaartse convergentie’ is lang succesvol geweest, maar stokt de laatste jaren. Het inlopen van achterstanden en het verbeteren van de levensomstandigheden zijn belangrijk om de welvaart voor iedereen te vergroten. De steun voor Europa wordt groter wanneer meer mensen zien dat hun rechten en eigen levensomstandigheden erdoor verbeteren.
Bijdrage Europa aan verminderen van verschillen
Het verkleinen van verschillen moet bovenaan staan in de nieuwe meerjarenstrategie van de EU en de lidstaten. Daarvoor zijn omvangrijke investeringen nodig in de vaardigheden van mensen en in infrastructuur (vervoer, telecom, kennis, energie). Sociale rechten zoals het recht op onderwijs moeten daarin leidend zijn. Het is belangrijk dat de EU en de lidstaten investeren in de vaardigheden van mensen. De EU kan met bijvoorbeeld het Erasmus Plus programma aanvullen op nationaal beleid. Daarvoor zijn fondsen nodig van de EU en de lidstaten. Die moeten gevonden worden in de EU-begroting en in het Europees Fonds voor Strategische Investeringen. Een diepere en eerlijkere interne markt draagt zo bij aan het concurrentievermogen en de economische groei van Europa. Dat komt ook de Nederlandse welvaart en werkgelegenheid ten goede.
Europese coördinatie op veranderingen
In alle lidstaten van Europa zien we snelle en disruptieve veranderingen, zoals digitalisering, migratie en klimaatverandering. De SER adviseert dat een strategie om een beleidsmatig antwoord op die veranderingen te geven op Europees niveau wordt gecoördineerd. Zo kan de EU meer doen om scholing op het gebied van digitalisering mogelijk te maken voor bedrijven en hun medewerkers, en om burgers te beschermen tegen misbruik van data. De SER adviseert ook dat Europese landen beter samenwerken om oplossingen te vinden voor mensenhandel en problemen rond migratie, opvang en integratie van vluchtelingen. Ook klimaatverandering vraagt om Europese samenwerking. Het Emissiehandelssysteem van de EU (EU-ETS) helpt om op basis van het principe ‘de vervuiler betaalt’ de emissie van broeikasgassen te beperken.
