Een diploma zegt lang niet alles over wat iemand weet en kan. De arbeidsmarkt van de toekomst vraagt om een skillspaspoort. Hanneke Ackermann van FME, ondernemersorganisatie voor de technologische industrie, verwacht dat het skillspaspoort mensen gaat helpen om sprongen te maken op de arbeidsmarkt. Binnen én tussen sectoren. Vier vragen.
Tekst: Corien Lambregtse
Aan het woord:
“Zover zijn we nog lang niet. De ontwikkeling van het skillspaspoort is nog maar net begonnen. Er wordt door verschillende organisaties en sectoren aan gewerkt, zoals UWV, TNO, de bouw en de installatietechniek. Wij denken er als metaalsector ook over na.
“Als we zo’n paspoort willen, moeten we het landelijk doen. Het skillspaspoort moet mensen toegang geven tot de arbeidsmarkt, over de grenzen van bedrijven en sectoren heen. Daar zijn landelijke afspraken voor nodig. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft daarbij ook een belangrijke rol. Het wordt een enorm project; het is een beweging die op gang moet komen.
“Diploma’s blijven er ongetwijfeld, maar dan als onderdeel van het skillspaspoort. Het paspoort gaat naast diploma’s ook over vak-skills, zoals lassen, en softskills, zoals organiseren. Je kunt erin vastleggen wat mensen op de werkvloer hebben geleerd. Voor mensen die liever in de praktijk dan op school leren, geeft het een boost in zelfvertrouwen als ze in het paspoort zien staan wat ze allemaal kunnen.
“Een skillspaspoort laat zien waar iemands mogelijkheden liggen: binnen de sector waar die persoon werkzaam is en wellicht ook daarbuiten. De arbeidsmarkt is enorm aan het veranderen. Oude banen verdwijnen en maken plaats voor nieuwe banen waarvan we nu nog geen idee hebben. Als je eenmaal een baan hebt, ga je niet zomaar weer drie jaar naar school om een nieuw vak te leren.
“Met een skillspaspoort hoeft dat ook niet. Als je het skillspaspoort naast een baan of vacature legt, zie je precies wat je al kunt en wat je nog te leren hebt, en kun je heel gericht modules gaan volgen. Met een skillspaspoort worden mensen dus veel flexibeler op de arbeidsmarkt. Dat zal in de toekomst hard nodig zijn.”
“Een veelgevraagde functie in de metaalsector is een cnc-verspaner: een specialist die programma’s maakt voor draai- en freesbanken om metaal te bewerken. Daar is een groot tekort aan. Als je weet welke skills voor deze functie nodig zijn, kun je bij een brede groep van werkzoekenden gaan kijken of zij skills hebben die daar al voor een belangrijk deel bij aansluiten. Voor de skills die nog ontbreken, kun je als werkgever mensen een opleiding aanbieden, passend bij datgene wat ze moeten leren. Die doelgerichte aanpak maakt het voor mensen leuker om een scholing te volgen. Dat is voor een doelgroep van doeners heel belangrijk.”
“FME en Koninklijke Metaalunie hebben in 2021 een verkenning laten doen naar de kansen, het nut en de voorwaarden voor invoering van het skillspaspoort. Daaruit bleek dat iedereen in de sector er het belang van inziet. Skillspaspoorten vergroten de vijver aan potentiële kandidaten voor een functie. In een tijd van personeelstekort is dat heel belangrijk. Tegelijkertijd krijgen medewerkers meer mogelijkheden om het werk te kiezen dat bij hen past. Ze krijgen meer regie over hun loopbaan, en dat is van belang om langer en met plezier aan het werk te blijven.
“Tegelijkertijd zijn er ook nog heel veel vragen te beantwoorden. Hoe ga je om met de functiehuizen in bedrijven en de bijbehorende functiewaarderingen? Hoe worden skills getoetst en getest? Van wie is een skillspaspoort eigenlijk? Wie geeft de skillspaspoorten uit en hoe worden persoonlijke gegevens beschermd? Dat soort vragen moeten ook allemaal worden beantwoord.
“FME heeft het skillspaspoort op de strategische agenda gezet voor het overleg met de vakbonden in 2022. In dat overleg bespreken we als sector wat we met het skillspaspoort kunnen en willen: of we er zelf mee aan de slag gaan of ons aansluiten bij het initiatief van de bouw en installatietechniek. Als we het daarover eens zijn, gaan we er daadwerkelijk mee aan de slag.”
“Zeker niet het enige antwoord. We doen als sector heel veel om mensen kansen te bieden en te motiveren om zich tijdens hun loopbaan te blijven ontwikkelen. We voeren campagnes om een leercultuur te stimuleren en bieden tal van opleidingsprogramma’s en coachingstrajecten aan. Er gebeurt dus al van alles waar het skillspaspoort heel goed bij aansluit.”
Neem ook een gratis abonnement
De SER Actie-agenda leven lang ontwikkelen (LLO) richt zich onder meer op het beter zichtbaar maken en waarderen van vaardigheden, competenties en kennis van werkenden en werkzoekenden. Het inspiratiedocument Samen toewerken naar een meer skillsgerichte arbeid (2021) schetst de weg naar een arbeidsmarkt waarbij vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd.
