Detachering van mensen met een arbeidsbeperking: 4 redenen waarom dit werkt
Detachering werkt, voor mensen met een arbeidsbeperking én voor werkgevers. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Helaas maken in de praktijk lang niet alle gemeenten en arbeidsmarktregio’s gebruik van detachering. Vier redenen waarom zij dit wel zouden moeten doen.
Dorine van Kesteren
Sjoerd van het Erve
directeur Weener XL
Marion van Limpt
directeur Senzer
Erik de Vries
wethouder Sociale Zaken Helmond
1. Detachering vergroot de baankansen van mensen met een arbeidsbeperking
De Participatiewet, die in 2015 werd ingevoerd, maakt gemeenten verantwoordelijk voor de begeleiding van kwetsbare mensen naar de arbeidsmarkt. Detachering is een van de instrumenten die ze daarbij inzetten. Hierbij worden mensen uitgeleend aan een bedrijf, individueel of in groepen. Zij zijn in dienst bij de detacheerder, die de werkgeversrisico’s draagt en zorgt voor de administratieve afhandeling, en vaak ook de begeleiding op de werkvloer.
Een groot deel van de mensen met een arbeidsbeperking is niet in staat om zelfstandig het minimumloon te verdienen. Daarom gaat detachering vaak samen met loonkostensubsidie. De werkgever – ofwel de detacheerder – krijgt dan van de gemeente een financiële compensatie voor het verschil tussen het wettelijk minimumloon en de loonwaarde van de werknemer: de waarde in euro’s van de arbeid die iemand nog kan uitvoeren.
Sjoerd van het Erve is directeur van Weener XL, het werk-ontwikkelbedrijf van de gemeente Den Bosch. Hij merkt dat detachering vaak voorkomt in branches die goed bij de doelgroep passen. Weener XL detacheert 150 van de 600 mensen die er werken met loonkostensubsidie. “Bedrijven in de logistiek en de productie werken veel op deze manier – ook bij medewerkers zónder arbeidsbeperking”, zegt Van het Erve. “Kortom: als je nee zegt tegen detachering, laat je heel veel geschikt werk liggen.”
2. Detachering kan een opstap zijn naar een reguliere baan
Detachering geeft mensen de kans om werkervaring op te doen, aan het arbeidsritme te wennen en zich verder te ontwikkelen. En het geeft hun werkzekerheid, aldus Van het Erve. “Als het niet soepel loopt op het werk – wat best weleens voorkomt –, komt iemand gewoon weer bij ons en zoeken wij een andere werkplek.”
’Detachering voorkomt dat mensen tijdens een economische crisis weer in de bijstand komen’
“In slechte economische tijden, die er met de coronacrisis ongetwijfeld ook weer aankomen, verliezen de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt vaak het eerst hun baan. Dan komen ze weer in de bijstand en lopen mentaal een deukje op. Detachering behoedt hen daarvoor, omdat ze altijd op ons kunnen terugvallen”, aldus Marion van Limpt, directeur van Senzer, de organisatie die onder meer voor de gemeente Helmond de Participatiewet uitvoert. Senzer heeft ruim 360 mensen individueel gedetacheerd en zo’n 1.000 in groepen.
Gemeenten denken soms dat detachering een belemmering is voor ‘echte’ banen. Maar uit het onderzoek (zie kader onderaan) blijkt dat in regio’s die veel gebruikmaken van detachering, ook meer reguliere plaatsingen plaatsvinden. “Detachering creëert juist extra werkgelegenheid voor de doelgroep, omdat het een opstap kan zijn naar een gewone baan”, zegt Erik de Vries, wethouder Sociale Zaken in Helmond.
3. Detachering is goed voor werkgevers
Detacheren past bij de algemene trend van flexibilisering van de arbeidsmarkt: werkgevers hebben behoefte aan flexibele arbeid. Het verlaagt voor hen ook de drempel om mensen met een arbeidsbeperking aan de slag te helpen. De financiële en juridische risico’s liggen namelijk bij de detacheerder – en niet bij het inlenende bedrijf. Van Limpt: “Veel werkgevers zijn best bereid om een kans te geven aan mensen met een arbeidsbeperking. Maar ze hikken wel aan tegen de risico’s: wat als het niet bevalt?”
Overigens wordt het ziekterisico sinds 1 januari 2017 opgevangen met de no-riskpolis. Zo’n polis voorkomt dat de werkgever loon moet doorbetalen als een medewerker met een arbeidsbeperking ziek wordt. Dit risico hoeft een werkgever dus nooit te dragen, of iemand nu gedetacheerd is of op de loonlijst staat.
Detachering ‘ontzorgt’ werkgevers. De bureaucratie en administratieve rompslomp worden hen uit handen genomen. Zij kunnen er daarnaast voor kiezen dat de detacheerder de begeleiding en coaching van de medewerkers organiseert. “Dit is cruciaal voor succesvolle plaatsingen, en bij detachering weten werkgevers zeker dat dit goed geregeld is”, zegt Van het Erve. Van Limpt: “Wij werken met een stabiele groep werkgevers, die willen investeren in duurzame samenwerking.” De Vries: “Ik hoor van werkgevers dat ze dat partnerschap waarderen, dat ze het prettig vinden om samen te werken met een organisatie die met hen meedenkt en altijd voor hen klaarstaat.”
Meer lezen? SERmagazine verschijnt ook 5 keer per jaar als papieren tijdschrift.
Hoe meer mensen uit de doelgroep aan het werk gaan, hoe meer gemeenten besparen op hun uitkeringen. Toch hebben sommige gemeenten principiële bezwaren tegen detachering; een ‘echte’, vaste baan zou veel meer waard zijn. De Helmondse wethouder De Vries vindt dit een ‘non-discussie’. “Zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking laten meedoen in de samenleving – dat is het leidende principe in de Participatiewet. Dan moet je als gemeente dus alle mogelijke middelen inzetten om dat doel te bereiken.”
‘In de ideale wereld heeft iedereen een vast dienstverband, maar de wereld is niet ideaal’
Ook Van het Erve benadert de zaak pragmatisch. “In de ideale wereld heeft iedereen een vast dienstverband bij een reguliere werkgever, maar de wereld is niet ideaal. Gemeenten die detachering afwijzen, laten mensen op de bank zitten die ook aan de slag hadden kunnen zijn. Daar help je hen niet mee.”
Tot slot heeft de Weener XL-directeur nog een andere tip voor gemeenten: zet ook detachering en/of loonkostensubsidie in voor mensen met een wat hogere loonwaarde. “Gemeenten denken weleens: die komen wel aan een vaste baan bij een reguliere werkgever, zonder begeleiding. Maar de werkelijkheid is dat ook deze groep het vaak niet redt zonder ondersteuning. En de factor tijd is van belang: uit de statistieken blijkt dat als je langer dan twee jaar in de bijstand zit, het dan gemiddeld tien jaar wordt.”
Rapport ‘Detacheren werkt!’
Arbeidsmarktregio’s die bewust kiezen voor detacheren, realiseren de meeste banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Dat blijkt uit het rapport ‘Detacheren werkt!’ dat in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is opgesteld. Volgens de onderzoekers gaan gemeenten en arbeidsmarktregio’s in de praktijk verschillend om met detachering. Soms wordt detachering structureel ingezet, soms in enige mate en soms helemaal niet.
Duidelijk werd ook dat in regio’s waar veel wordt gedetacheerd, ook meer mensen uit de doelgroep in een rechtstreeks dienstverband werken, dus zonder inlening. “Een teken van een meer inclusieve arbeidsmarkt”, zei toenmalig staatssecretaris van Ark van SZW toen zij het rapport in juni aanbood aan de Tweede Kamer. Het kabinet wil de mogelijkheden van detacheren actief onder de aandacht brengen van gemeenten.
De SER over detacheren
De SER bracht in 2016 een verkenning uit over de sociale infrastructuur die nodig is om kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Detachering is een van de zes onderling samenhangende instrumenten die in iedere arbeidsmarktregio aanwezig moet zijn, aldus de SER. Dit kan via publieke sociaal werkbedrijven en uitvoeringsorganisaties of via private uitzend- en detacheringsbureaus.
