‘Voorkom dat alle ruimte straks vergeven is’
Braakliggend terrein zonder bestemming bestaat niet in Nederland. Elk vierkante meter, elke graspol, is zorgvuldig ingedeeld: hier komt een bedrijfsterrein, daar gaan we water opslaan, verderop komen woningen. Een klimaatneutrale en grondstoffen-efficiënte circulaire economie vergt ruimte en dus scherpe keuzes.
Leestijd: 2 minuten
Column van:
Hoeveel ruimte er uiteindelijk nodig is, is onbekend – we weten immers nog niet hoe de circulaire economie er precies uit zal zien. We hanteren hiervoor bij het Planbureau voor de Leefomgeving vier scenario’s. In één daarvan – met redelijk wat economische groei – is in 2050 zo’n 40 procent meer ruimte nodig voor bedrijven dan in onze huidige fossiele economie.
‘De circulaire economie kan slachtoffer worden van ruimtelijke congestie’
Dat gemeenten en provincies hierop moeten anticiperen, is helder. Alleen: vanwege de onzekerheid over de invulling van de circulaire economie gebeurt dat slechts mondjesmaat. Dat is een probleem, want als één schakel in de keten geen fysieke ruimte krijgt, komt de circulaire economie niet van de grond. Je hebt niets aan een bedrijf dat plastic of bouwmaterialen recyclet als er geen productiehal is om spullen op te slaan. Ook als de hal slecht bereikbaar is voor vrachtverkeer, loopt het spaak. Zoals het overbelaste elektriciteitsnet de energietransitie belemmert, kan ook de circulaire economie het slachtoffer worden van congestie.
Gerelateerd artikel
We zien een grote behoefte aan bedrijventerreinen aan stadsranden, maar vooral aan terreinen met een hoge milieucategorie. Daar zitten bijvoorbeeld bedrijven met een zwaar industrieel karakter voor recyling en grondstofverwerking. Ze veroorzaken overlast of ondernemen activiteiten met een gevaar voor de omgeving, zoals brand of het ontsnappen van chemicaliën. Er zijn niet heel veel plekken waar zoiets past en zo’n schaarse geschikte plek een andere bestemming geven – zoals nu vaak gebeurt voor bijvoorbeeld woningbouw – is een onomkeerbare keuze.
De landelijke overheid, gemeentes, provincies en het bedrijfsleven zijn samen aan zet om te voorkomen dat straks alle ruimte al vergeven is. De SER kan dat faciliteren en de maatschappelijke discussie over dit onderwerp aanzwengelen. Onze scenario’s over ruimte voor circulaire economie helpen daarbij. Makkelijke gesprekken worden het niet – er liggen vele concurrerende ruimteclaims van woningbouw, de energietransitie en datacenters. Soms zijn activiteiten te combineren. Vaker geldt dat als er één keuze gemaakt wordt, iets anders niet kan. We moeten dus in debat, met het oog op de gewenste circulaire economie die ons land enorme kansen brengt.
