Handhaving van de RI&E: hoe werkt het?

5 vragen aan de Nederlandse Arbeidsinspectie

Iedere werkgever met medewerkers in dienst is wettelijk verplicht er een te hebben. En niet zonder reden. Elk jaar vinden op de werkvloer veel ongevallen plaats of worden mensen ziek door hun werk. Een RI&E voorkomt dit! Want met een RI&E breng je arbeidsrisico’s in kaart en maak je een plan om deze risico’s zoveel mogelijk te beperken. Maar wat als je geen RI&E hebt? Hoe wordt hierop gecontroleerd? Wat levert het ondernemers op om een RI&E te hebben? We vroegen het de Nederlandse Arbeidsinspectie.

Op welke manier wordt er nu op de RI&E gecontroleerd?

Bij iedere inspectie, ongeval of melding kijkt de Arbeidsinspectie of een bedrijf beschikt over een RI&E en bijbehorend plan van aanpak. Als je deze niet hebt dan is dat een overtreding van de Arbeidsomstandighedenwet. De NLA kan je een boete opleggen. Je moet dan alsnog een RI&E maken. Daarnaast zijn er ook preventieve controles per sector waarbij bedrijven gevraagd wordt om de juiste papieren te laten zien.

Hoe hoog kan die boete zijn?

De hoogte van de boete is maximaal € 4.500 voor het niet hebben van een RI&E en maximaal € 3.000 voor het ontbreken van het plan van aanpak bij de RI&E. De hoogte van de boete is afhankelijk van het aantal werknemers dat werkzaam is in het bedrijf.

En hoe werkt die sectoraanpak precies?

Inspecties op de RI&E vinden plaats in die sectoren waarvan bekend is dat nog weinig bedrijven beschikken over een goede RI&E. Dit zijn vaak de kleinere bedrijven met weinig medewerkers in dienst. In 2022 zijn bijvoorbeeld inspecties op de RI&E geweest bij bedrijven in de hoveniersbranche, computerindustrie en bouwmaterialenindustrie. Bij zo’n sectorgerichte aanpak ontvangen bedrijven een brief met het verzoek om de RI&E en het plan van aanpak digitaal aan te leveren. Gebeurt dit niet of niet op tijd, dan volgt een boete of een fysieke inspectie. Handhaven is bij deze inspecties geen doel op zich. Het doel is ook bewustwording bij de werkgever. Bewustwording van de verplichting, maar ook over hoe werknemers zo veilig en gezond mogelijk werken. Aan het begin van de gerichte inspecties in 2022 had 20 tot 30% van de bedrijven de juiste documenten. Na afloop beschikten bijna alle bedrijven over een RI&E en plan van aanpak.

Wat zijn nu veel gemaakte fouten?

De verschillen in overtredingen per sector en type bedrijf zijn groot. Meestal is een RI&E niet volledig, of zijn niet alle arbeidsrisico’s in de RI&E benoemd. Bijvoorbeeld dat er geen aandacht is voor te zware fysieke belasting of dat niet alle machines staan vermeld. Ook ontbreekt vaak een plan van aanpak. Of er worden wel acties (maatregelen) voorgenomen maar niemand wordt verantwoordelijk gemaakt voor de uitvoering.

Zie je dat het ondernemers iets oplevert om een RI&E te hebben?

Het hebben van een goede RI&E en plan van aanpak vormt de basis voor een gezonde en veilige werkplek. Een goede RI&E kan bijdragen aan een optimale veiligheidscultuur binnen een bedrijf. Concreet kan het bijdragen aan minder uitval en (ziekte)verzuim, meer werkplezier en meer productiviteit. Een goede RI&E kan daarmee dus ook een waardevolle bijdrage leveren aan het succes van organisaties.

Aan de slag met je eigen RI&E? Ga naar de website van het Steunpunt RI&E

Meer weten over de RI&E? Ga naar het dossier RI&E