Vóór elke nieuwe zittingstermijn moeten er or-verkiezingen plaatsvinden. Het uitgangspunt is dat de verkiezingen eerlijk verlopen en alle kandidaten evenveel tijd krijgen om zich te profileren. De procedure leidt in de praktijk soms tot verwarring. Hoe zit het precies?
© Shutterstock
'Vraag het de SER' is een reeks van meerdere artikelen met vragen en antwoorden over medezeggenschap.
De eerste stap is dat de or de verkiezingsdatum kiest en deze bekendmaakt aan de bestuurder, het personeel en de vakbonden. Als jullie dat willen, installeer je daarna een speciale verkiezingscommissie die de verkiezingen gaat organiseren. De or stelt de lijst vast met verkiesbare en kiesgerechtigde medewerkers, plus een tijdschema voor de verkiezingen. De lijst met verkiesbare en kiesgerechtigde personen moet ter inzage liggen. Ook het tijdschema wordt bekendgemaakt.
Kiesgerechtigd zijn alle medewerkers die langer dan drie maanden in de onderneming werken (artikel 6 lid 2 van de WOR). Zij mogen stemmen (actief kiesrecht). Ook verkiesbare medewerkers (passief kiesrecht) moeten langer dan drie maanden in de onderneming te werken (artikel 6 lid 3 van de WOR).
Medewerkers kunnen zich op twee manieren kandidaat stellen: via een vakbond of als zogeheten ‘vrije’ kandidaat. Uiterlijk zes weken voor de verkiezingsdatum draagt de bond mensen voor als kandidaat op de zogenoemde vakbondslijst. Na of tegelijk met het indienen van de vakbondslijst kunnen de ‘vrije lijsten’ worden ingediend. Op de vrije lijst stellen medewerkers zichzelf kandidaat. Let op: ook als de conceptlijsten van de vakbonden eerder worden ingediend, publiceert de or of de verkiezingscommissie beide lijsten gelijktijdig!
De or of de verkiezingscommissie beslist over eventueel ingediende bezwaren tegen één of meerdere kandidaten. Daarna worden de definitieve kandidatenlijsten bekendgemaakt. Door de lijsten tegelijkertijd naar buiten te brengen, hebben de kandidaten op beide lijsten evenveel tijd om zich te profileren in de onderneming.
Werknemers brengen hun stem uit op basis van kandidatenlijsten. Dit gebeurt in een geheime, schriftelijke stemming. De or of de verkiezingscommissie stelt de geldigheid van de stemmen vast en de gevolgde procedure. Hij maakt de uitslag van de verkiezingen bekend aan het personeel, de bestuurder en de vakbonden die een lijst hebben ingediend. De nieuwgekozen or wordt geïnstalleerd met ingang van de nieuwe zittingstermijn en kan aan de slag!
Een or is verplicht een reglement te maken waarin regels zijn opgenomen voor een correct verloop van de or-verkiezingen en een goede werkwijze van de or. Het Voorbeeldreglement or – opgesteld door de SER – ondersteunt or’s bij het opstellen van een reglement dat voldoet aan de eisen van de WOR.
