ChatGPT in het onderwijs: balanceren tussen kansen en risico’s

De ontwikkelingen rondom digitalisering gaan razendsnel. In deze artikelen houden medewerkers van de SER je op de hoogte over de laatste actualiteiten en wat die betekenen voor organisaties, de arbeidsmarkt en onze samenleving.

Wat bedoelen we met generatieve AI?

Generatieve AI is een nieuwe ontwikkeling op het gebied van kunstmatige intelligentie die het mogelijk maakt om vanuit bestaande data, bijvoorbeeld tekst, beeld of geluid nieuwe data te creëren. Door de razendsnelle ontwikkelingen op dit gebied is het tegenwoordig makkelijk om snel geloofwaardige stukken tekst of realistische plaatjes te genereren. Een voorbeeld van deze technologie is ChatGPT, uitgebracht in november 2022. Deze toepassing van generatieve AI maakt de technologie erg toegankelijk. Veel mensen maken gebruik van dergelijke technologie, met grote gevolgen voor de samenleving. Een voorbeeld is de mogelijke uitwerking van generatieve AI op de journalistiek. Het onderwijs is ook niet immuun voor deze digitale ontwikkeling.

Gepersonaliseerde leerhulp

De komst van toegankelijke generatieve AI heeft gevolgen voor zowel leerling als leraar. Zo zal het velen niet ontgaan zijn dat studenten en leerlingen van alle onderwijsniveaus generatieve AI inzetten om opdrachten te maken, bijvoorbeeld door ChatGPT een opstel te laten schrijven. Daarnaast zien wetenschappers de mogelijkheid voor generatieve AI om gepersonaliseerde leerhulp te bieden. Zo kunnen chatbots in één op één gesprekken persoonlijke feedback geven aan leerlingen en op hun eigen tempo opdrachten uitleggen. Daarnaast kan generatieve AI snel een lesprogramma ontwerpen, docenten helpen individuele lessen voor te bereiden en ook het nakijkproces versnellen. Hierbij is het niet ondenkbaar dat een student een opstel laat schrijven door generatieve AI en een docent het opstel door hetzelfde model weer laat nakijken.

Wat zijn de gevolgen?

Het voorgenoemde voorbeeld illustreert waarom er wordt nagedacht over welke gevolgen technologie op het onderwijs heeft. Nanda Piersma, lector responsible IT en raadslid van de SER, schreef samen met Pascal Wiggers een artikel over de impact van intelligente technologie (zoals generatieve AI) op het onderwijs. Zij zien naast mogelijkheden ook een aantal problemen. Het is bijvoorbeeld vaak niet duidelijk hoe een chatbot tot een antwoord komt. Daarnaast geeft ChatGPT overal een uitkomst voor, ook wanneer dit niet toepasselijk is. Op deze manier ‘hallucineert’ het model allerlei informatie, waaronder ook nep-informatieOok kunnen kinderen menselijke eigenschappen onterecht toekennen aan de technologie, waardoor zij een chatbot zien als een ‘digitaal vriendje’. Dit was recentelijk nog goed te zien toen Snapchat een eigen chatbot lanceerde.

Hoe gaan we hiermee om?

In hun artikel concluderen Piersma en Wiggers dat de uiteindelijke impact van de technologie op het onderwijs neerkomt op het antwoord op de vraag: welke competenties willen we dat leerlingen verwerven? En hoe kunnen leerlingen dat doen, gegeven dat deze technologie bestaat? Het antwoord op deze vragen biedt handvaten voor de omgang met generatieve AI in het onderwijs.

Meer weten?

Lees dan het volledige artikel van Piersma en Wiggers, het magazine van Npuls of luister naar de recente podcast van de universiteit van Tilburg.