Reshoring, of wel het terughalen van bedrijfsactiviteiten uit het buitenland naar eigen land, is vooral een strategische afweging van bedrijven zelf. In tekortsituaties van essentiële producten zoals mondkapjes, kan de overheid reshoring bevorderen om in noodsituaties bij te dragen aan meer leveringszekerheid van essentiële producten. Het is dan wel verstandig om daarbij zoveel mogelijk op Europees niveau samen te werken. Dit concludeert de SER in een briefadvies over reshoring.
Minister Wiebes heeft de SER om advies gevraagd over hoe de Nederlandse maakindustrie versterkt kan worden en welke rol reshoring hierin kan spelen. Dit naar aanleiding van een motie in de Tweede Kamer. Dit briefadvies kan worden beschouwd als een tussentijds rapport dat specifiek is toegelegd op reshoring. In een vervolgadvies wordt dieper ingegaan op het versterken van de industrie in Nederland als middel om goede banen in Nederland te behouden en te creëren
Reshoring kan leiden tot robuustere ketens
Reshoring van productie naar Nederland is nu van bescheiden omvang. Het gebeurt vooral omdat bedrijven problemen ervaren met de kwaliteit van de uitbestede activiteiten, als de kosten ervan hoger zijn dan gedacht, of doordat bedrijven inspelen op nieuwe productietechnieken. Door de inzet van robots bijvoorbeeld, kan het soms aantrekkelijker zijn om productie terug te halen naar Nederland. Gegeven de ervaringen met de pandemie, kunnen mondiale productieverstoringen een aanvullend motief zijn voor bedrijven om hun productieketens robuuster te maken. Daarvoor kunnen bedrijven ook andere middelen inzetten zoals buffervoorraden, diversificatie van toeleveranciers of middelen om meer zicht op hun ketens te krijgen. Bedrijven zullen een afweging maken van de kosten van een bepaalde strategie en de vermindering van het risico die deze mee brengt. Die afweging zal per bedrijf verschillend zijn, waarbij de omvang van het bedrijf en het land waar eerder is uitbesteed een rol spelen. Aangezien reshoring voor bedrijven duur kan zijn, en er in het verleden relatief weinig industriële activiteiten door Nederlandse bedrijven naar China zijn uitbesteed, verwacht de SER dat bedrijven eerst de andere bovengenoemde middelen zullen inzetten om hun ketens robuuster te maken alvorens eventueel tot reshoring over te gaan.
Overheid kan reshoring faciliteren
Wanneer bedrijven besluiten om bepaalde productie terug te halen, kan de overheid faciliteren en voorwaarden scheppen waardoor dit makkelijker wordt. De belangrijkste voorwaarde is dat er voldoende kennis en expertise aanwezig is binnen de beroepsbevolking. De werkgelegenheidsgevolgen lijken voorlopig beperkt omdat de omvang van reshoring waarschijnlijk gering is en de teruggehaalde productie vaak sterk is geautomatiseerd of gerobotiseerd. Mogelijk biedt reshoring kansen voor kwetsbare groepen.
Essentiële ketens
Wanneer het gaat om essentiële ketens kan de overheid wel een rol spelen, bijvoorbeeld met betrekking tot leveringszekerheid van bepaalde producten. Dit wordt bereikt door het aanhouden van strategische voorraden, door reshoring (bijvoorbeeld de productie van bepaalde geneesmiddelen) of door het aanpassen van bestaande productielijnen voor de productie van essentiële goederen. Het verdient daarbij aanbeveling om grote leveringszekerheid van essentiële goederen zoveel mogelijk in EU verband te organiseren. Hierdoor wordt schaal gecreëerd en kunnen de kosten worden beperkt.
