Verkenning Markt voor persoonlijke dienstverlening in internationaal perspectief: varianten en denkrichtingen
De markt voor persoonlijke dienstverlening biedt kansen voor het creëren van nieuwe werkgelegenheid en het benutten van tot nu toe ongebruikt arbeidspotentieel. Tegelijkertijd zijn er risico’s wat betreft de kwaliteit van de werkgelegenheid. De SER voerde een verkenning uit naar de groeiende markt voor persoonlijke dienstverlening. Onderzocht werd hoe de markt voor persoonlijke dienstverlening in de afgelopen jaren is ontwikkeld in Finland, Zweden en Frankrijk en wat we daarvan kunnen leren.
De SER beveelt het kabinet aan om een aantal denkrichtingen over de ontwikkeling van deze markt in Nederland verder uit te werken en te betrekken bij (scenario)verkenningen van het stelsel gericht op kindvoorzieningen. Een van de denkrichtingen is bijvoorbeeld de verlaging van de kosten voor de werkgever door het invoeren van een fiscale aftrek. De andere denkrichting gaat uit van een verbetering van de sociale zekerheidspositie van werknemer, door bijvoorbeeld personenkring werknemersverzekeringen aan te passen. Tevens zou een verbeterslag gemaakt kunnen worden op de kwaliteit en transparantie van de markt, door bijvoorbeeld de professionalisering van het werk, ontwikkeling van mensen en bevorderen van innovatie en technologische vernieuwingen.
Toenemende vraag en kansen
De markt voor persoonlijke dienstverlening omvat diverse activiteiten, zoals de ondersteuning bij mantelzorg en het aanbieden van huishoudelijk werk als schoonmaken, boodschappen doen en strijken. Kenmerkend is dat al die activiteiten in en rondom het huis plaatsvinden en dat de werkgever een particulier huishouden is. Het zijn vooral vrouwen die het werk verrichten.
Door verschillende demografische en maatschappelijke trends, zoals vergrijzing, toenemende arbeidsparticipatie van vrouwen en verandering in familiestructuren, neemt de vraag naar persoonlijke dienstverlening toe. Ook creëren technologische en economische ontwikkelingen mogelijkheden voor verdere ontwikkeling van die markt.
Een goede beschikbaarheid van persoonlijke dienstverlening kan de werkgelegenheid stimuleren, de arbeidsparticipatie van vrouwen bevorderen, bijdragen aan het ontlasten van vrouwen, het vergemakkelijken van het combineren van rollen en taken en het bevorderen van gendergelijkheid.
Risico’s
De markt voor persoonlijke dienstverlening kent ook risico’s. Zo zijn er uitdagingen wat betreft de kwaliteit van de werkgelegenheid en kunnen sociale verschillen worden versterkt.
Deze risico’s worden in deze tijd van het coronavirus zichtbaar. Een deel van de dienstverleners verloor haar baan zonder in aanmerking te komen voor een sociaal vangnet. Anderen riskeerden de eigen gezondheid of die van anderen door te blijven werken, ondanks ziekteverschijnselen. Tegelijkertijd zien we bij huishoudens een grote behoefte aan ondersteuning, emotionele steun en aandacht.
De verkenning onderzoekt manieren om de markt voor persoonlijke dienstverlening op een evenwichtige wijze te ontwikkelen, met oog voor de belangen van de vragers en de aanbieders.
