• 
• 

Advies Gelijk goed van start

Dat is de conclusie die de raad trekt na nauwkeurige bestudering van (mogelijke) effecten van kindvoorzieningen op de arbeidsparticipatie van ouders en de ontwikkeling van kinderen. Vanwege deze effecten loont het om gericht te investeren in deze voorzieningen. De raad pleit op de lange termijn voor een ‘universeel systeem’ van kindvoorzieningen met extra ondersteuning van kinderen met een achterstand. Daartoe formuleert de raad in dit advies een aantal belangrijke actiepunten voor de komende kabinetsperiode (de middellange termijn) en de korte termijn.

Uitbreiding kindvoorzieningen en tegengaan versnippering

Een van de belangrijkste aanbevelingen op de middellange termijn is dat kinderen met een achterstand in aanmerking moeten komen voor extra stimuleringsprogramma’s (VVE). Gekozen is voor een aanbod van 16 uur per week. Kindvoorzieningen dragen pas bij aan de ontwikkeling van kinderen als zij een zekere minimale omvang hebben. De kosten van dit voorstel zijn geraamd op 169 mln. In de toekomst bezien we of de overheid een groter aandeel van deze kosten op zich moet nemen, vanwege het grote belang dat aan de ontwikkeling van kinderen wordt toegekend. In aanvulling daarop dient er voor alle kinderen van 2 tot 4 jaar, ongeacht of hun ouders werken, een aanbod van 16 uur per week te komen, met een inkomensafhankelijke eigen bijdrage van ouders. De kosten van dit voorstel variëren van 176 tot 231 miljoen euro.

Het doel is de versnippering in het aanbod van kinderopvang tegen te gaan, doorlopende ontwikkel- en leerlijnen te creëren en samenwerking tussen de basisschool en kindvoorzieningen te bevorderen. Het uiteindelijke doel is een sluitend en eigentijds aanbod te creëren voor kinderen van 0 tot 12 jaar.

Verbetering van kwaliteit en toegankelijkheid

De SER bepleit ook een verbetering van de kwaliteit en de toegankelijkheid van het stelsel. Kwaliteit is een essentiële factor voor de bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen. Nu de focus meer komt te liggen op de ontwikkelfunctie van de voorzieningen, vindt de SER het nodig dat er gekeken wordt naar de eisen die aan opleidingen en bijscholing worden gesteld. Ook van belang is de continue professionalisering te bevorderen en de regeldruk te verminderen.

Ook de financiële toegankelijkheid moet worden gewaarborgd. Voor zowel mensen met lage inkomens als de hoge inkomens lijkt kinderopvang te duur te zijn. Het verdient aanbeveling om te onderzoeken waarom het gebruik daalt en waarom ouders met lagere inkomens minder vaak formele kinderopvang afnemen dan hogere inkomens.

Stabiliteit, bestendigheid en verdeling van de kosten

Het is van belang dat er een stabiel en betaalbaar systeem ontstaat dat het jojobeleid van de afgelopen jaren tegengaat. Naarmate de kindvoorzieningen meer en meer een ontwikkelfunctie gaan vervullen, ligt het voor de hand dat de overheid meer gaat betalen.

Experimenteermogelijkheden voor samenwerken op korte termijn

Op korte termijn (deze kabinetsperiode) stelt de SER voor om experimenteermogelijkheden voor samenwerking te bieden. Een goede samenwerking tussen het kindcentrum en de basisschool is noodzakelijk. De SER onderschrijft het idee om in een aantal gemeenten proeftuinen voor kindcentra (verder) te ontwikkelen. Ook stelt de SER voor om een werkgroep in te stellen bestaande uit de verantwoordelijke ministeries en de betrokken organisaties, om op basis van bestaande inventarisaties en ervaring met lopende initiatieven, concrete oplossingen te ontwikkelen.

Belang van investeren in voorzieningen voor kinderen

Het belang van investeren in voorzieningen voor jonge kinderen neemt alleen maar toe. Met het oog op economische groei en productiviteit is het nodig de arbeidsparticipatie op peil te houden. Vooral bij vrouwen is nog steeds sprake van een lage participatie in het aantal gewerkte uren. Daarnaast is er sprake van een toenemende kloof tussen hoog- en laagopgeleiden. De kansen op succes op school en in de samenleving worden sterk bepaald door de omgeving waarin kinderen opgroeien. Vroeg signaleren en wegnemen van leer- en ontwikkelingsachterstanden dragen bij aan het realiseren van gelijke kansen en beperken de kosten in de toekomst. Voorkomen lijkt beter en goedkoper te zijn dan repareren achteraf.

Ook bieden kindvoorzieningen een omgeving waar een speelse start kan worden gemaakt met het leren en ontwikkelen van de 21e-eeuwse vaardigheden. Juist door te stimuleren dat kinderen naar eenzelfde voorziening gaan en door kinderen samen te laten spelen, leren ze van elkaar.