Technologische vernieuwingen zijn hard nodig om onze welvaart te laten groeien. Maar innovatie heeft ook een menselijke kant, en die is minstens zo belangrijk. Bedrijven moeten dan ook meer werk maken van sociale innovatie, vindt de SER.
Dat wil zeggen: zoeken naar andere manieren van werken, organiseren en managen. Goed voor bedrijven én medewerkers, blijkt uit het advies dat de SER in maart 2023 uitbracht. Want in een omgeving waarin werkenden hun kwaliteiten en talenten kunnen ontwikkelen, neemt het werkplezier toe en verbeteren de prestaties. Twee praktijkverhalen, uit werkgevers- én werknemersperspectief.
Tekst: Dorine van Kesteren
Aan het woord
Heske Groenendaal, mede-eigenaar van glas en aluminium expert Metaglas in Tiel
Jacco ten Berk de Boer, technisch commercieel adviseur bij Bosch Scharnieren in Doetinchem
Managers van bedrijven die sociaal innoveren, organiseren het werk anders. Ze gaan bijvoorbeeld coachend managen, richten zich op de ontwikkeling van medewerkers en laten hen meedenken en -praten. Klinkt uitstekend, maar hoe breng je het in praktijk? In het advies benadrukt de SER dat bedrijven van elkaar moeten leren. Want dan wordt duidelijk dat sociale innovatie niet abstract en ver van het bed is, maar vaak juist erg praktisch en uitvoerbaar. “Ik vertaal sociale innovatie als ‘mensen in hun kracht zetten’. Medewerkers met passie zijn blijer en effectiever”, zegt Heske Groenendaal, mede-eigenaar van glas en aluminium expert Metaglas in Tiel.
Foto: Shutterstock/Gorodenkoff
Heske Groenendaal: “Ik vertaal sociale innovatie als het ‘in hun kracht zetten van mensen’’
“En de wereld verandert razendsnel”, vult Jacco ten Berk de Boer aan. “Soms is er een bedrijfseconomische noodzaak om het over een andere boeg te gooien. De toekomst van ons bedrijf ligt niet in massaproductie, maar in maatwerk. Om in die klantvraag te voorzien, moesten wij het werk anders organiseren. Ten Berk de Boer werkt als technisch commercieel adviseur bij Bosch Scharnieren in Doetinchem. Net als Heske Groenendaal vertelde hij tijdens de raadsvergadering op 16 maart 2023 hoe sociale innovatie in zijn organisatie succesvol is gebleken.
De SER en sociale innovatie
Energietransitie, vergrijzing, digitalisering: arbeidsorganisaties kunnen beter inspelen op deze grote veranderingen als zij hun manier van werken aanpassen, schrijft de SER in een advies over sociale innovatie. Hierbij hebben werkgevers, werknemers én de overheid een rol. Bedrijfsleiders moeten aan de slag met coachend management, draagvlak en medezeggenschap; medewerkers met hun ontwikkeling. De overheid kan helpen door te zorgen voor een financiële stimuleringsregeling – vooral voor het mkb – en een nieuw kennisplatform voor sociale innovatie.
Vertel, wat is er precies veranderd in het bedrijf?
Ten Berk de Boer: “Het doel was om specifieke opdrachten voor meerdere klanten tegelijk te kunnen uitvoeren. Daarvoor was het nodig om de doorlooptijden te verkorten. Sindsdien werken we met het zogeheten Quick Response Managementsysteem (QRM). Ofwel: met zelfsturende teams die beslissingsbevoegdheid hebben. Als verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in de organisatie liggen, scheelt dat enorm veel overdrachtsmomenten. En wachttijd, omdat collega’s niet meer naar de chef hoeven voor toestemming of overleg.”
Jacco ten Berk de Boer: “Collega’s hoeven niet meer naar de chef voor toestemming of overleg”
Groenendaal: “Ik vind dat iedereen de kans moet krijgen om het maximale uit zichzelf te halen. Wij bieden mensen met een beperking, zij-instromers, statushouders, herintredende vrouwen, ouderen en studenten de mogelijkheid om leren en werken te combineren. Belangrijkste criterium is dat mensen zich wíllen ontwikkelen. Het werk passen we aan hun behoeften aan: we splitsen taken op en gaan flexibel om met werktijden.”
Wat levert het op?
Groenendaal: “De vijver waarin we vissen naar potentiële medewerkers, is veel groter geworden. Dat maakt het voor ons in deze krappe arbeidsmarkt nog steeds mogelijk om aan personeel te komen. Daarbij zorgt diversiteit voor een open sfeer en innovatiekracht. Bij de engineering werkt bijvoorbeeld een voormalig F16-piloot samen met een oud-natuurkunde leraar; zij hebben écht een frisse blik. Ook ouderen nemen veel levenservaring mee en vinden het leuk om mee te denken.”
Ten Berk de Boer: “Het ziekteverzuim is gedaald en het werkproces loopt soepeler. Er worden minder fouten gemaakt en de output is gestegen: één team doet nu het werk dat vroeger meerdere afdelingen deden.”
En de betrokkenheid van de medewerkers bij de veranderingen?
Ten Berk de Boer: “Veranderingen als deze moet een werkgever niet van bovenaf opleggen. Mijn collega’s en ik zijn vanaf het eerste moment meegenomen en hebben met de directie gesproken over het doel en de inhoud van de nieuwe werkwijze. Daardoor ervaren we binnen bepaalde grenzen vrijheid en verantwoordelijkheid en komen we uit onszelf met innovatieve ideeën. Bijvoorbeeld om het werkproces te verbeteren of de werkplaats in te richten.”
Groenendaal: “Wij betrekken medewerkers via ons verbeterprogramma MetaWay. De werkvloer weet het vaak het beste, dus wij willen graag dat iedereen blijft nadenken over wat er anders en beter kan. Aan het begin hebben we in een filmpje uitgelegd wat ons doel is, in de kantine hangen posters met alle verbeteringen en om de maand is er een prijs voor het beste idee. Dit brengt mensen in beweging. Zo hebben ze een nieuw debiteurensysteem bedacht en een marktplaats voor rondslingerende materialen.”
Ging het allemaal vanzelf?
Groenendaal: “Eens in de paar maanden komt er iemand van het sociaal werkbedrijf langs, maar de dagelijkse begeleiding van medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt ligt bij ons. De een moet je zo aanspreken, de ander zo en weer een ander heeft extra uitleg nodig. Dat is soms even zoeken.”
Ten Berk de Boer: “Al onze teams hebben hun eigen specialisatie, maar doen gedeeltelijk ook hetzelfde werk. Dat betekent dat ze ergens anders kunnen inspringen als dat nodig is. Voor sommige collega’s was het wennen dat ze niet meer de hele dag de taak doen die de productieleider hun ’s ochtends gaf. Zelf heb ik ook een breder takenpakket gekregen; op kantoor werken we ook in zelfsturende teams. Vroeger deed ik alleen calculaties, nu ben ik verantwoordelijk voor het proces van ontwerp tot en met verkoop. Eerlijk gezegd is mijn werk er alleen maar leuker op geworden.”
Meer lezen? Zicht op verschijnt ook 4 keer per jaar als papieren tijdschrift.
