• 
• 

5 adviezen om de coronacrisis te boven te komen

Berber Bijma

1. Ontwikkel alvast herstelbeleid

De vaccinaties tegen het coronavirus zijn van start. Dat biedt hoop dat we later dit jaar kunnen beginnen de coronacrisis achter ons te laten. Op dat moment moet er een goed herstelbeleid klaarliggen, zo geeft de Denktank Coronacrisis aan in het advies Perspectief op herstel. Want de crisis heeft onder andere gezorgd voor een grotere sociale tweedeling, meer werkloosheid en meer armoede onder kleine ondernemers. Daarnaast zijn er grote ontwikkelingen geweest in bijvoorbeeld thuiswerken, digitalisering en zorg op afstand.

Laat de samenleving meedenken
Hoe willen we na de coronacrisis met al deze ontwikkelingen omgaan? Het is belangrijk dat de samenleving over deze vraag kan meepraten. De Denktank Coronacrisis pleit daarom voor landelijke, regionale en stedelijke dialoogtafels waarin veel verschillende doelgroepen en beleidsmakers met elkaar kunnen praten over hoe zij de samenleving ná corona voor zich zien.

Ga voor inclusieve en duurzame economische groei
Over het economische herstelbeleid publiceerde de Denktank Coronacrisis eerder het advies Contouren van een intelligent herstelbeleid. De Denktank vindt dat het herstelbeleid gericht moet zijn op de middellange en lange termijn. Langetermijndoelen voor bijvoorbeeld energie, klimaat, de gebouwde omgeving en grondstoffengebruik moeten sneller worden gerealiseerd. Daardoor ontstaat na de crisis een inclusieve en duurzame economische groei.

Langetermijndoelen voor bijvoorbeeld energie en klimaat moeten sneller worden gerealiseerd

Kijk voor herstel over onze landsgrenzen heen
De crisis verplicht ons ook om over grenzen heen te kijken. De Denktank benadrukte dat eerder in het advies Investeren in Europese samenwerking. Voor het herstelbeleid is het bijvoorbeeld belangrijk de uitvoering van het Nederlandse Klimaatakkoord te verbinden aan de investeringsagenda’s van de Europese Green Deal. Daarnaast moet Nederland zich sterk maken voor het herstel (en dus de vaccinatiestrategie) van minder welvarende landen. Dat is een morele plicht én een eigen politiek en economisch belang.

Behoud waardering publieke sector; aandacht voor culturele sector
Veel burgers hebben tijdens de crisis meer waardering gekregen voor publieke beroepen. Bijvoorbeeld in de zorg en bij de politie. Als het lukt die waardering vast te houden, kunnen de publieke sectoren na de crisis hun tekorten aan personeel wegwerken. Speciale aandacht is nodig voor de culturele sector. Deze is voor veel mensen van grote waarde, maar zal zonder effectief herstelbeleid nog heel lang niet op volle sterkte draaien.

2. Bedwing de gezondheidscrisis, óók voor de economie en de samenleving

Gezondheid en economie hebben geen tegengestelde belangen, maar zijn van elkaar afhankelijk. Dat is het afgelopen jaar duidelijk geworden. Voor de economie, de samenleving en ons welzijn is het van groot belang dat we de coronapandemie binnen de perken houden. Het ontstaan van de tweede golf maakt duidelijk hoe belangrijk het is om op tijd de juiste maatregelen te nemen. De huidige beperkende maatregelen remmen de economische activiteit weliswaar af, maar beschermen de economie tegelijk ook.

De snelheid van vaccineren is cruciaal, zeker met meer virusmutaties

Intensief testen en zo snel mogelijk vaccineren
Door intensief te testen, kunnen economische en maatschappelijke activiteiten zo snel mogelijk weer beginnen. Ook (vrijwillig) testen op de werkvloer kan daartoe bijdragen. Daarnaast pleit de Denktank ervoor dat de overheid met samenwerkende partijen alles op alles zet om zo snel mogelijk te vaccineren. Zeker nu er steeds meer virusmutaties komen, is de snelheid van vaccineren cruciaal. Vaccins die er zijn, moeten zo snel mogelijk binnen de vaccinatiestrategie ingezet kunnen worden. Het is daarom belangrijk nu alvast de komst van veel meer vaccins voor te bereiden, onder meer door alvast de (personele) vaccinatiecapaciteit uit te breiden.

3. Ga door met steunen van getroffen groepen

Het is belangrijk dat het kabinet getroffen groepen, sectoren en ondernemingen financieel steunt. Zo houden we de basis van de economie overeind. Deze aanbeveling van de Denktank uit het voorjaar van 2020 geldt een klein jaar later nog steeds. De steunpakketten van de overheid zijn effectief en blijven voorlopig nodig.

De Denktank adviseert het kabinet te blijven onderzoeken of verder maatwerk in de ondersteuning mogelijk is. Bijvoorbeeld voor bedrijven die te maken hebben met seizoenseffecten of startende ondernemingen. De economische effecten voor binnensteden, waar nu versneld winkelpanden leeg komen te staan, verdienen aparte aandacht, in samenspraak met gemeenten en het lokale bedrijfsleven.

Hard getroffen sectoren en bedrijven moeten hulp en advies krijgen bij hun oriëntatie op de tijd na corona, bijvoorbeeld via de mkb-hulplijn. Bedrijven die willen stoppen, moeten een ‘zachte landing’ kunnen maken, die een faillissement voorkomt.

Voorkom dat straks veel mensen thuis zitten, terwijl bepaalde sectoren zitten te springen om gekwalificeerde werknemers

Integrale aanpak voor de arbeidsmarkt
Bepaalde sectoren zullen door de crisis blijvend groter of kleiner worden. Investeringen in een leven lang leren en ontwikkelen en in van-werk-naar-werktrajecten kunnen nu alvast worden voorbereid, om te voorkomen dat veel mensen straks (tijdelijk) een uitkering nodig hebben. Ook grote transities als verduurzaming en digitalisering vragen om een effectieve en integrale aanpak die voorkomt dat straks veel mensen thuis zitten terwijl bepaalde sectoren zitten te springen om gekwalificeerde werknemers. De komende maanden kunnen kabinet en sociale partners met die integrale aanpak experimenteren.

Aandacht en regels voor thuiswerken
Thuiswerken heeft tijdens de coronacrisis een enorme vlucht genomen. Bij sommige werkenden zorgt dat voor fysieke en mentale problemen. De Denktank adviseert betere mogelijkheden voor een thuiswerkvergoeding en in sommige situaties voor verlof. Daarnaast moet het kabinet werkgevers en sectoren stimuleren regels op te stellen voor thuiswerken en de risico’s die dat met zich meebrengt.

Aandacht voor kwetsbare groepen en jongeren
Op de Nederlandse arbeidsmarkt heeft de crisis bestaande kwetsbaarheid nog duidelijker gemaakt, zoals de inkomensonzekerheid van onder meer flexwerkers. Groepen die al kwetsbaar waren, zoals mensen met een migratie-achtergrond of met een arbeidsbeperking, zijn door de crisis nog kwetsbaarder geworden. Het is goed te onderzoeken om welke groepen en welke specifieke kwetsbaarheden het gaat, in samenwerking met die groepen zelf.

In het onderwijs is meer maatwerk nodig voor kinderen en jongeren die het hardst worden getroffen

De Jongeren Denktank Coronacrisis deed in het recente advies En nu …daden! aanbevelingen om jongeren te helpen de crisis te boven te komen. In het onderwijs is meer maatwerk nodig voor de kinderen en jongeren die het hardst door de crisis worden getroffen. De Denktank adviseert het kabinet te blijven investeren in goede onderwijskwaliteit en gelijke kansen voor ieder kind en iedere jongere.

Breed gedragen plan nodig voor aanpak psychische schade
De impact van de crisis op ons mentale welzijn is groot. Veel mensen hebben door de gevolgen en de duur van de crisis psychische klachten gekregen. Bijvoorbeeld omdat hun inkomen is weggevallen of omdat hun sociale contacten flink worden beperkt. De Denktank adviseert het kabinet om met andere partijen een breed gedragen plan te maken voor de aanpak van de psychische schade die de crisis veroorzaakt. Dat plan kan gaan over investeringen in behandelplekken tot en met informatie over het Steunpunt Coronazorgen.

4. Blijf inzetten op goede communicatie en naleving

Onduidelijke regels leiden tot minder naleving en minder draagvlak. Het is belangrijk dat het kabinet eenduidig en begrijpelijk communiceert over het coronabeleid, de argumenten daarvoor en de wetenschappelijke inzichten die er de basis van zijn.

Onduidelijke regels leiden tot minder naleving en minder draagvlak

De Denktank adviseert een brede communicatiecampagne om de naleving van maatregelen te bevorderen. Gedragsdeskundigen moeten structureel meepraten over het beleid en de communicatie daarover. Zij kunnen meedenken over meer gerichte en effectieve gedragsbeïnvloeding. In de communicatie is het ook goed aandacht te hebben voor het mentale welzijn van burgers, nu de crisis al zo lang duurt.

Handhaving bevordert de naleving van regels. De Denktank wijst het kabinet erop dat het belangrijk is om bij het maken van (nieuwe) regels te kijken of de regels uit te voeren zijn en daar wel voldoende handhavingscapaciteit voor is. Voor de handhaving van regels op de werkvloer is het belangrijk dat werknemers weten dat zij misstanden kunnen melden bij de Inspectie SZW én dat de inspectie werk maakt van die meldingen.

5. Hou vol en pak door

We zijn nog niet van het coronavirus af, zeker nu er nieuwe varianten opkomen. De komende maanden komt het daarom aan op een doordachte combinatie van testen en vaccineren, om zo snel mogelijk weer economische en sociale activiteiten mogelijk te maken. Daarnaast is flexibiliteit nodig om ons op tijd aan te passen aan veranderende omstandigheden en een helder stappenplan voor het afbouwen of opschalen van maatregelen. De steun aan de hardst getroffen groepen moet de komende tijd doorgaan, om zo de economische en mentale gevolgen van de crisis te beperken.

Hier vind je het volledige advies Perspectief op herstel van de Denktank Coronacrisis

---

Meer lezen? SERmagazine verschijnt ook 5 keer per jaar als papieren tijdschrift.

Abonneer nu gratis

---